سیاستگذاری ارتباطات در عصر شبکه و جنبش‌های اجتماعی

Abstract

<em>سیاستگذاری ارتباطات مبتنی بر چگونگی پیوند تکنولوژی، قدرت و شبکه‌های اجتماعی است. شبکه‌های اجتماعی جدید از قابلیت منحصربه</em><em>­</em><em>فردی برای سازمان‌دهی جنبش‌های اجتماعی برخوردارند. سیاستگذاری ارتباطات مبتنی بر چگونگی درک، تحلیل و مدیریت مؤثر پدیده‌های اجتماعی، منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد بود. در این فرایند، مردم سوژة اصلی نظام‌های سیاسی، ساختار اطلاعاتی و ضرورت‌های امنیت‌سازی محسوب می‌شوند. هر یک از نهادهای یادشده تلاش دارد تا کنترل ادراک را در فضای سوژه‌یابی اجتماعی انجام دهد. در این مقاله تلاش می‌شود تا رابطة بین سیاستگذاری ارتباطات، شبکه‌ها و جنبش‌های اجتماعی تبیین گردد. به­طبع چنین فرایندی، بخشی از سازوکارهای مربوط به «سیاست فرهنگی» خواهد بود. در این فرایند، رسانه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در سازماندهی افکار عمومی خواهند داشت. شبکه‌ای شدن ساختار اجتماعی زمینه‌های لازم برای کنش جمعی، کنش مشارکتی و ایجاد رابطه‌ای ارگانیک بین ارکان مختلف نظام سیاسی، اجتماعی و بین‌المللی را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد. این فرایند نشان می‌دهد که در عصر شبکه‌ و جنبش‌های اجتماعی، الگوی کنش حکومت، ماهیت دگرگون‌شونده، تغییریابنده، هویتی و رقابتی پیدا کرده است. پرسش اصلی مقاله آن است که سیاستگذاری ارتباطات در جامعة شبکه‌ای دارای چه ویژگی، کارکرد و پیوندهایی با جنبش‌های اجتماعی است؟ فرضیة مقاله آن است که سیاستگذاری ارتباطات در عصر شبکه‌ای تابعی از سیاست فرهنگی، چگونگی کنش شبکه‌ای و جنبش‌های اجتماعی خواهد بود. برای تبیین این مقاله از رهیافت ارتباطات و شبکه استفاده می‌شود. چنین رویکردی، اولین‌بار توسط «مانوئل کاستلز» مطرح شد. کاستلز در صدد بود تا نشان دهد که جنبش‌های اجتماعی حاصل فضای شبکه‌ای بوده و دولت‌ها برای کنترل سیاست و معادلة قدرت، از الگو و سازوکارهای مربوط به سیاستگذاری ارتباطات استفاده می‌کنند.</em>