خیزش‏های اسلامی در جهان عرب؛ ارزیابی فرصت‏ها و تهدیدهای منطقه‏ای جمهوری اسلامی ایران

Abstract

با وقوع تحولات در برخی کشورهای اسلامی واقع در جغرافیای جهان عرب در سال 2011م و تغییر نظام‏های سیاسی پیشین آنها که سه ویژگی بارز اقتدارگرایی، اسلام‌ستیزی و همراهی با غرب و اسرائیل در سیاست‏های داخلی، منطقه‏ای و بین‏المللی را دارا بودند، شاهد انتشار ادبیات تحلیلی متعددی پیرامون این وقایع هستیم که یکی از آنها اعتقاد به «بیداری اسلامی» در «بهار عربی» است. در این نوشتار ضمن مفروض دانستن این ایده در پی پاسخ‏گویی به این پرسش اصلی برآمده‏ایم که «خیزش‏های اسلامی در جهان عرب چه فرصت‏ها و تهدیدهای منطقه‏ای را برای گرایش اسلام‏خواهی با قرائت «شیعی امت‏گرای» جمهوری اسلامی ایران به ارمغان خواهد آورد؟» در پاسخ نیز فرضیۀ مقاله، ارزیابی این فرصت‏ها و تهدیدها را به تبیین و اتخاذ «الگوی رفتاری» در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران وابسته دانسته و سه مؤلفۀ «بی‌طرفی فعال»، «اعتمادسازی» و «منطقه‏گرایی گفتمانی» را از اصول تشکیل‌دهندۀ این الگوی رفتاری بر‌شمرده است.