خوانش سقراط از رهگذر تراژدی آیسخولوس (نگاهی دوباره به آپولوژی)

Abstract

بررسی ارتباط سقراط با تراژدی کلاسیک و نسبت‌سنجی این دو، هدف این نوشتار است. اوج‌گیری شعر تراژدی در قالب نمایشنامه‌هایی از «آیسخولوس» هم‌زمان با دوران رشد و بالندگی‌هایی مواجه بوده است که آیسخولوس به اجرا درمی‌آورد و اوج زندگی شهر آتن محسوب می‌شد. وی با تأثیرپذیری از محتوای دینی تراژدی مبتنی بر سرنوشت، حق و عدالت و نیز عنصر درد و رنج در آن، که مایة ترحم و ترس می‌شود، و بسیاری الهامات دیگر از درون‌مایة تراژدی، واقعة محاکمة خود را تبدیل به نمایشی تراژیک کرد. تفاوت آن با نمایشنامه‌های آیسخولوس در این بود که برخلاف حضور تخیل در اشعاری از این نوع، نمایشنامة سقراط و پایان اندوهناک آن، واقعیتی انکارناپذیر است.