بررسی ساختار عاملی و اعتباریابی مقیاس فراشناخت

Abstract

زمینه: فراشناخت به معنای تفکر درباره تفکر و آگاهی از شناخت، فرایندهای شناختی و هر آنچه به آن مربوط است، خوانده میشود. معرفی و ارائه ابزار مناسب برای ارزیابی این متغیر و نشان دادن نقش حیاتی آن در زمینه‌های مختلف تحصیلی ضروری است. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی فرم فارسی پرسشنامه فراشناخت الشوت- موهر، وان دالن- کاپتجینز و میجر (٢٠٠٤)، شامل پایایی ترتیبی، روایی و تحلیل عاملی اکتشافی مقیاس، به منظورآماده سازی جهت کاربرد در پژوهش‌های تربیتی انجام شده است. روش: حجم نمونه این پژوهش 300 دانشجو (214دختر و 86 پسر) بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده از دانشگاه تربیت معلم تهران انتخاب شدند و با مقیاس فراشناخت مورد آزمون قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با روش مولفه‌های اصلی، علاوه بر عامل کلی فراشناختی، سه عامل (دانش شناختی، تنظیم شناختی و تجربه شناختی) را برای مقیاس فراشناخت مطابق با نتایج پژوهش الشوت- موهر، وان دالن- کاپتجینز و میجر (٢٠٠٤) شناسایی کرد. پایایی مقیاس فراشناخت بر اساس نتایج دو بار اجرای اولیه آزمون در نمونه 30 نفری و در مرحله دوم بر 300 نفر از دانشجویان دانشگاه تربیت معلم تهران، همسانی درونی بر حسب ضرایب آلفای کرونباخ درمورد گروه نمونه و همچنین تتای ترتیبی در صورت حذف سوال محاسبه و تأیید شد. بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌های تحلیل عاملی، مشابه تحقیقات انجام گرفته در فرهنگ اصلی و ضرایب روایی و پایایی نیز به نتایج تحقیقات پیشین نزدیک بود با توجه به خصوصیات روان‌سنجی مطلوب، ابزار پژوهش حاضر می‌تواند در پژوهش‌های مربوط به فراشناخت به‌کار رود.