اراده آزاد؛ دیدگاه‌‌‌های معاصر در باب ارادۀ آزاد

Abstract

بیش از دو هزار سال است که مسئلۀ ارادۀ آزاد و دترمینیسم ذهن فیلسوفان را به خود مشغول ساخته است. این مسئله در سال‌‌‌های اخیر به شکل و شیوه‌‌‌ای نو، دوباره احیا شده است. در این مقاله نخست به دیدگاه «شهود متعارف» و تقابل آن با دترمینیسم پرداخته شده است. همسازی یا ناهمسازی ارادۀ آزاد و دترمینیسم، مسئلۀ همسازی[i] نامیده می‌‌‌‌‌‌شود. به‌‌‌واسطۀ پاسخ‌‌‌‌‌‌هایی که به مسئلۀ همسازی داده شده، انشعاباتی اساسی در حوزۀ ارادۀ آزاد پدید آمده است. همسازگرایی و ناهمسازگرایی دو دیدگاه عمده به‌‌‌حساب می‌‌‌آیند. ناهمسازگرایی نیز دو گونۀ اصلی دارد که عبارتند از اختیار‌‌‌‌‌‌گرایی و دترمینیسم سخت (ناهمسازگرایی سخت). بخش پایانی مقاله به رویکرد علمی و نسبت آن با مسئلۀ ارادۀ آزاد اختصاص دارد. آزمایش بنیامین لیبت و آزمایش نیکولز از آزمایش‌‌‌هایی‌‌‌اند که به آنها اشاره شده است. این آزمایش‌‌‌ها پیامدهای متفاوت و حتی متضادی داشته‌‌‌اند <br clear="all" />