دفاع از الزام‌آوربودن توافق فرضی در نظریۀ عدالت رالز

Abstract

مفهوم وضعیت نخستین از نظر روش‌شناختی، مهم‌ترین بخش نظریۀ رالز دربارۀ عدالت به‌شمار می‌آید. از‌سوی‌دیگر، مناقشه‌برانگیزترین بخش مفهوم وضعیت نخستین مفهوم توافق فرضی است. این مقاله می‌کوشد با تبیین جایگاه توافق فرضی در وضعیت نخستین نشان دهد که می‌توان از الزام‌آور‌بودن توافق فرضی در مقابل برخی انتقادها دفاع کرد. یکی از راه‌های دفاع از الزام‌آور‌بودن توافق فرضی در مقابل انتقادِ «استدلال شباهت» این است که الزام‌آور‌بودن توافق فرضی از طریق استناد به دلائل مستقل دیگری که برای دو طرف توافق پذیرفتنی هستند توضیح داده شود. این شیوۀ دفاع به تمایز میان پردۀ بی‌خبری ضخیم و پردۀ بی‌خبری نازک نیز مربوط می‌شود و می‌توان آن را به‌عنوان دلیلی برای ترجیح اولی به دومی در نظر گرفت. در این مقاله پس از تبیین مفهوم وضعیت نخستین و توافق فرضی، نخست با اشاره به تمایز پردۀ بی‌خبری ضخیم و نازک، دلائل رالز را برای انتخاب پردۀ بی‌خبری ضخیم توضیح داده‌ام. سپس به این پرسش پرداخته‌ام که آیا توافق فرضی به‌خودی‌خود الزام‌آور‌ است یا نه و آن‌گاه با ارائۀ استدلال شباهت، از پاسخ منفی به این پرسش دفاع کرده‌ام. در ادامه پس از شرح انتقاد دِوُرکین به الزام‌آور‌بودن توافق فرضی نشان داده‌ام که در مواردی می‌توان توافق فرضی را به‌لحاظ شهودی الزام‌آور دانست. هستۀ اصلی تبیین فوق وجود دلائلی است که برای دوطرف توافق فرضی پذیرفتنی هستند.