نمودهای قرآن پژوهی در آثار استاد مطهری

Abstract

بخشى از تلاشهاى استاد مطهرى در راه تبیین و تفسیر قرآن گزارش شده است. شهید مطهرى دست‌یابى به ادراک معانى و تفسیر قرآن را، از راه تأمل و تدبر در آیات آن ممکن مى‌شمارد و قرآن را مانند طبیعت، کتابى مى‌داند که براى یک زمان نازل نشده تا همه اسرار و رموز آن در همان زمان کشف شود. استاد در مورد شیوه درست فهم و تفسیر قرآن بر روش تفسیر قرآن با قرآن تأکید مى‌کند و خرد و اندیشه آدمى را زبان گویاى قرآن و حجت قاطع و معتبر در فهم و درک آن کتاب الهى مى‌داند و براى اثبات این حقیقت، دلایل فراوان از خود قرآن به ویژه در زمینه‌هاى دعوت به تعقّل، بهره‌بردارى از نظام علّت و معلولى و فلسفه احکام برمى‌شمارد. استاد علاوه بر زبان تعقل، براى قرآن، زبان دوّمى بنام احساس قایل است. در باور ایشان مخاطب زبان احساسى قرآن، دل آدمى است. در منظر وى، قرآن پژوهى صحیح با سه شرط امکان‌پذیر است: آشنایى با زبان عربى، آشنایى با تاریخ اسلام و آشنایى با روایات اسلامى. نویسنده در پایان به شناخت آیات متشابه قرآن و نفى برداشت‌هاى سطحى و التقاطى از قرآن و موضوع‌شناسى قرآن از دیدگاه استاد مطهرى مى‌پردازد.