بررسى تطبیقى زن در نگاه جاهلیت، ادیان، اسلام و فمینیسم

Abstract

بررسى تطبیقى زن در ادیان قدیم، اسلام و فمینیسم است. زن در ادوار تاریخ حیات انسانى و در نگره‌هاى ادیان و مکاتب مختلف، در هویت، حقوق و ویژگى‌هاى خویش، نگاه‌هاى متفاوت و گوناگونى را بر تابیده است اما در هیچ منظرى به اندازه دیانت اسلامى، واقع‌بینى نسبت به زن دیده نمى‌شود. نویسنده، نگرشهاى مختلف چون باورهاى جاهلى، زرتشتى، یهودى، مسیحى، اسلام، مکتب‌هاى فلسفى و فمینیستى معاصر، نسبت به زن را در یک بررسى تطبیقى به بحث گرفته است و در آغاز جایگاه زن در فرهنگ جاهلى، حق حیات و موجودیت زن در این فرهنگ را یادآور شده چنان که سنت ازدواج و حقوق مالى زن در این فرهنگ را نیز به کند و کاو نشسته و به این نتیجه رسیده است که در آن فرهنگ، زن نه از منزلت انسانى برخوردار بوده است و نه از اختیار و آزادى همسر گزینى و نه از حقوق اقتصادى، البته فرهنگ‌هاى غیر عربى معاصر با دوره عرب جاهلى نیز نگاه بهتر از این درباره زنان نداشتند؛ چه در یونان قدیم، زن در معرض خرید و فروش قرار مى‌گرفت و در برخى از طوائف و قبایل، زنان از خوردن غذاهاى لذیذ ممنوع بودند و در هندوستان زنان را با شوهر مرده شان زنده به گور مى‌کردند، البته این چنین برخوردها با زنان منحصر به جوامع وحشى نبوده است بلکه، در جوامع متمدن چون مصر و آتن نیز رفتارهاى غیر انسانى با زنان رواج و شیوع داشته است، همین سان در فرهنگ زرتشتى و یهودى، زن، موجود پلید و شرور شناخته مى‌شده است و داستان آفرینش حوّا از دنده چپ آدم )ع( بر پایه همین نگره حکایت شده است. آیین مسیحى نیز در ایفاى حقوق زن نتوانسته است چنان که باید کارى انجام دهد، زمینه‌ها و عوامل پیدایى جنبش فمینیسم در غرب و ایرادهایى که بر آن وارد است و نیز برشمارى حقوق زن از منظر قرآن که به نظر نویسنده، انسانى‌ترین و عادلانه‌ترین نگاه به زن را دارد، پایان بخش این مقاله به شمار مى‌رود.دیدگاه اسلامى درباره ازدواج، آفرینش آدم )ع( و حوا، هبوط آدم )ع( از بهشت، عادت زنانگى، مالکیت زنان، هم فکرى زن و مرد، برابرى زنان و مردان در کیفرها و نکوهش‌ها، پاداش و ثواب و همچنین شگفتى‌هاى وجودى زنان از منظر قرآن و پرورش شخصیت زن در نگره قرآنى، عناوین و نمونه‌هایى است که مى‌تواند نشان نگاه مثبت قرآن به زن باشد.