زیر ساخت هاى تفسیر المیزان (1)

Abstract

بررسى نقش شناخت بنیادهاى فکرى علامه در تفسیرالمیزان در کشف نقاط قوت و ضعف روش به کار رفته در آن است. از یکى از مبانى فکرى علامه با عنوان »تفکیک حقایق از اعتباریات« سخن گفته و سپس از نقش این مبنا در مباحث مختلف تفسیرى بحث کرده است. مباحث یاد شده عبارتند از: یک - توحید در ابعاد گوناگون مثل مالکیت الهى که منشأ و پیدایش حقایقى در رابطه با ربوبیت الهى، قرب الهى، تسلّط و تصرف الهى، حضور الهى، اطاعت الهى و وعده الهى مى‌گردد. رابطه خداوند با تشریع و همچنین مصالح و مفاسد در افعال الهى. دو - معادشناسى در بحث پاداش و کیفر. سه - انسان‌شناسى مثل کمالات انسان، فلسفه آفرینش ابلیس، عصمت. نویسنده از دومین اندیشه بنیادین علامه در تفسیر با عنوان »دیدگاه زبان شناختى« بحث مى‌کند. در آغاز ویژگى‌هاى دیدگاه علامه را در رابطه با زبان مطرح مى‌کند که عبارتند از: 1- زبان زاییده زندگى اجتماعى است 2- فلسفه نیاز به زبان تکمیل انسان در کارهاست 3- الفاظ در آغاز براى اشیاء وضع شده است 4- وضع الفاظ براساس ظاهر و صورت اشیاء نیست بلکه به لحاظ هدف و غایت آنهاست. 5- استعمال الفاظ براى مصادیق غیر مادى حقیقى است نه مجازى. در ادامه از نمونه‌ها و موارد تأثیر دیدگاه یاد شده در تفسیر سخن مى‌گوید و از زمینه‌هاى زیر نام مى‌برد: 1- افعال الهى مثل تکلّم 2- رحمت الهى 3- اراده الهى 4- ارتباط کلامى موجودات غیر انسانى 5- واقعیت‌هاى ملکوتى و 6- حقایق اخروى.