شناخت آخرین سوره نازل شده و تأثیر آن بر چگونگی تعامل با غیر مسلمانان

Abstract

برخی از آیات دو سوره توبه و مائده در خصوص تعامل با اهل کتاب و مشرکان دارای تعارض ظاهری است. گروهی از مفسران در رفع این تعارض، قائل به تأخر سوره توبه و به تبع آن، نسخ آیات متعارض سوره مائده گردیده‌اند. گروهی نیز با اعتقاد به تأخر سوره مائده، آیات آن را محکم دانسته‌اند، اما در رفع تعارض آن با سوره توبه، اغلب یا به تأویلات عجیب در مفهوم<strong>‌</strong>یابی آیات سوره مائده متوسل شده‌اند، یا به تقابل آیات این دو سوره توجه نکرده‌اند. گروهی نیز تنها در حوزه تعامل با مشرکان یا اهل کتاب، آیات سوره مائده را محکم و باقی دانسته‌اند. این نوشتار با اثبات آخرمانَزَل بودن سوره مائده، نسخ آیات آن را منتفی دانسته و نتایج حاصل از آن را در چگونگی تعامل با اهل کتاب و مشرکان تشریح کرده است. سپس در رفع تعارض، قائل به نسخ آیات سوره توبه نیز نشده، بلکه با اثبات رویکرد دوگانه این دو سوره، آیات سوره مائده را آیات غالب و متناسب با شرایط صلح و آیات سوره توبه را مختص شرایط جنگ و درگیری توصیف نموده است.