واکاوی ملاک تحدی در قرآن و نقد منطق تنزّلی

Abstract

مسأله «تحدی» یکی از اصلی‌ترین مسائل حوزه اعجاز و به‌ویژه اعجاز قرآن کریم است که در تعریف معجزه نقشی بنیادی دارد. قرآن در آیات متعددی به‌صراحت همگان را بدون هیچ محدودیت زمانی و مکانی به مبارزه طلبیده است، لیکن در مراتب و دامنه تحدی و اوصاف کیفی و کمّی متن معارض، اختلاف‌ نظرهای اساسی رخ داده و شبهاتی طرح شده که لازم است با رفع برخی ابهام‌ها و اتخاذ مبانی دقیق بر پایه مفاهیم آیات تحدی، شبهات رفع و دفع شود.<br /> نگارنده در پژوهشی تازه در آیات تحدی ‌می‌کوشد با تحلیلی بر پایه قراین پیوسته آیات، مراتب و دامنه تحدی را باز شناسد. با این رویکرد پرسش‌های زیر تعقیب ‌می‌شود:<br /> 1. کمّیت مورد نظر قرآن در تحدی ثابت یا متغیر و در هر فرض چگونه است؟<br /> 2. با توجه به قراین پیوسته آیات تحدی، آیا منطق تنزّلی قابل طرح است؟<br /> 3. نسبت سیر تنزیلی آیات تحدی با منطق تنزّلی مراتب تحدی چیست؟<br /> 4. آیا ملاک مورد نظر در تحدی با گذر زمان تغییر ‌می‌پذیرد یا خیر، و بر پایه هر یک، چه نتایجی به‌دست می‌آید؟<br /> 5. دلیل استفاده از ملاک‌های متفاوت برای تحدی در آیات تحدی چیست؟