فضل‌الله و کرانه‌های معنایی آیات قرآن

Abstract

در این مقاله نخست دلالت ایحاء و اشاره‌ای در نگاه‌های مختلف مورد مطالعه قرار می‌گیرد تا مقدمه‌ای باشد بر توضیح دلالت استیحائی در نگاه فضل‌الله. دلالت استیحائی اشاره به مدلول و معنایی می‌کند که نوعی از پیوستگی را با معنای ظاهر دارد. مدلول استحیائی رو به گسترش و عمق است و این نوع دلالت که با توجه به عموم یا اطلاق آیه، جنبه عبرت‌آموزی قصص، تداعی بُعد معنوی دلالت ظاهر، ملاک تشریع، مطالعه هم‌زمان نصوص هم‌صدا، مفهوم وصف و ... صورت می‌گیرد، تنها راه اثبات جاودانگی تعالیم وحیانی به حساب می‌آید و عامل توجیه بطون قرآن می‌باشد. فضل‌الله کوشیده است با استفاده از این نوع دلالت، اصول زندگی را از دل معنای ظاهری قرآن بیرون کشیده در اختیار تشنگان تحول براساس قرآن قرار دهد.