حوزه ارتباط اسباب نزول و تفسیر

Abstract

تبیین نقش اسباب نزول در تفسیر قرآن و تعیین حوزه‌هاى کاربرد آن در فهم معانى آیات است. یکى از دانشهاى مورد نیاز مفسّر، علم اسباب نزول است. آشنایى با موقعیّت زمانى، مکانى، فردى و اجتماعى نزول آیه‌اى یا بخشى از آیات، این امکان را به مفسّر مى‌دهد تا حقایق و معارف وحى را در زمینه‌هاى پیشینى و مقارن با آن مورد بررسى، تحلیل و نتیجه‌گیرى قرار دهد. از سوى دیگر، اسباب نزول در فهم مقاصد و اسلوب تعابیر قرآن کریم و بهره‌ورى از اهداف تعلیمى و تربیتى قرآن تأثیر گذار است. سپس نویسنده، به نقش اسباب نزول در نخستین تلاشهاى تفسیرى پرداخته و معتقد است دو دسته از آیات قرآن، در پرتو شناخت اسباب نزول قابل درکند: آیات متّکى به اسباب نزول، در فهم و ترجمه چون آیه 104 سوره بقره، آیه 42 سوره انفال، آیه 16 سوره نور و... و آیات متّکى به اسباب نزول، در رفع ابهام و برداشت صحیح چون آیه 93 سوره مائده، آیه 33 سوره نور، آیه 10 سوره ممتحنه و...؛ که در مورد هر دسته، آیات متعددى را ذکر کرده و تأثیر شناخت اسباب نزول در تفسیر آن آیات را به تفصیل مورد بحث و بررسى قرار داده است.