مطالعه عوامل قارچی موجود در آب سد شهید رجایی از دیدگاه بهداشتی با هدف تأمین آب شرب

Abstract

<strong>زمینه و هدف:</strong> مهم‌ترین مسئله در انتخاب منابع تأمین آب شرب، عاری بودن آنها از عوامل مخاطره­آمیز بهداشت انسانی خصوصاً عوامل عفونی است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کمی و شناسایی عوامل قارچی موجود در آب دریاچه سد شهید رجایی از دیدگاه بهداشتی در جهت استفاده از آن برای تأمین آب شرب شهر ساری انجام شد.<br /> <strong>مواد و روش‌ها:</strong> در این مطالعه نمونه‌برداری از پنج ایستگاه، طی شش مرحله در سال 1392 انجام گرفت. از هر نمونه دو رقت ^1-10 و 10⁰ تهیه و میزان mL 500 از آن در محیط سابرودکستروز آگار کشت داده شد و در دمای C°30-27 برای 5-3 روز گرم خانه‌گذاری گردید. پرگنه­ها پس از شمارش، خالص‌سازی و شناسایی شدند. در این بررسی پارامترهای دما، pH، BOD₅ و COD نیز اندازه‌گیری شدند.<br /> <strong>یافته ­ها: </strong>تعداد پرگنه ­های قارچی جداسازی شده در تیر و مرداد افزایش معنی­دار و در بهمن کاهش معنی­داری داشت ( P<0/05). در بین ایستگاه­ها، تاج سد در تمام ماه­­ ها بالاترین میزان شمارش عوامل قارچی را داشت. ضریب همبستگی بین تعداد پرگنه ­های قارچی جداسازی شده و فاکتورهای دما، BOD₅ و COD به ترتیب 0/87، 0/60 و 0/66 بود. عوامل قارچی شناسایی شده به ترتیب درصد فراوانی آسپرژیلوس (31/4 درصد)، انواع مخمر (24/2 درصد)، پنیسلیوم (19/3 درصد)، کلادوسپوریوم (10/3 درصد)، موکور (5/4 درصد)، فوزاریوم (2/9 درصد)، آلترناریا (2/3 درصد)، هایف استریل (2/8 درصد) و پسیلومایسس (1/4 درصد) بودند.<br /> <strong>نتیجه­ گیری:</strong>بالاترین ضریب همبستگی بین میزان جداسازی عوامل قارچی با فاکتورهای فیزیکوشیمیایی به ترتیب با دما، COD و BOD₅ بود و این فاکتورها نقش مستقیمی در تغییرات کمی پرگنه ­های قارچی جداسازی شده از آب داشتند. همچنین عوامل قارچی جداسازی شده شامل قارچ‌های بیماری‌زای فرصت‌طلب برای انسان و نیز مولد سم بودند که دارای مخاطرات بهداشتی هستند.