ابن‌ یمین‌ فریومدی، شاعر معروف سده‌ی هشتم ه.ق. است‌که به سبب قطعاتش شهرت بسیار دارد. دیوان این سراینده- که عمری طولانی و پرمخاطره را در دستگاه ایلخانان مغول، امرای سربداری و پادشاهان آل کَرت به‌سرآورده- متضمّن ویژگی‌های ...

       ازآن‌جا که پرسشگری یکی از مهم‌ترین مسأله‌های فلسفه بوده و هست، این مقاله از رهیافت اندیشه‌های« هایدگر» فیلسوف آلمانی در سده‌ی بیستم، به بیتی از حافظ نظر انداخته است. مسأله‌ی مهم در این بیت به جای ...

کنایه به‌عنوان یکی‌از ابزارهای بلاغیِ ارزشمند، دارای کارکرد‌های متفاوتی است. عطار نیشابوری در رباعیات (مختارنامه)با بسامد بالایی از کنایه بهره جسته و توانسته‌است، غیرمستقیم، معانی گسترده‌ی عارفانه را با بهره‌گیری از این ...

علمای بلاغت در کتب بدیعی، به تعریف آرایه‌ی تلمیح و تعیین دایره‌ی شمول آن پرداخته و کم‌تر از ساختار، زیبایی‌شناسی و ارزش بلاغی تلمیح سخن به میان آورده‌اند؛ حتّی درمطالعات جدید هم، رویکرد‌های زیبایی‌شناسانه  نسبت به این ...

در این پژوهش، آرای شیخ‌‌احمد جام درباره‌‌ی چیستی ریاضت در آثار و مقامات موجود از وی، بازیابی و با یکدیگر مقایسه شده‌ است؛ زیرا ریاضت، یکی‌‌ از مهم‌ترین اصول در طریقت بوده و پیران و کاملان در ابتدای سلوک، این‌‌ مرحله را پشت ...

چندصدایی، یکی از مهم‌ترین نظریات «میخاییل باختین» در حوزه‌ی نقد و نظریه‌های ادبی است. برمبنای این نظریه، متون چندصدایی، متونی هستند که شخصیت‌های حاضر در آن‌ها هرکدام به یک‌میزان، حقّ اظهار نظر دارند و آزادانه تفکّرات خود ...

تحفةالعالم اثر میرعبداللطیف شوشتری، از اندیشمندان عهد زند و افشار است که از حیث نوع ادبی، در گونه‌ی ادبی سفرنامه‌ها و خاطره‌نویسی‌ها قرار می‌گیرد. مؤلف در بخشی از این کتاب که با نگاهی انتقادی نوشته شده‌، مشاهدات خود را از ...

در اندیشه‌ی شمار زیادی از عارفان، شادی به حق‌تعالی در سیر الی‌الله از اثر ارتقابخش و تعالی‌دهنده‌ی بسیار برخوردار است و سالک را به دریافت حقایقی نائل می‌کند که با سال‌‌ها نماز و روزه و مجاهده به دست نمی‌آید. با وجود اهمّیّت ...

رودکی به پدر شعر فارسی معروف است و از نخستین شاعران فارسی‌‌سرای است که اشعاری نغز و طرب‌‌انگیز از خود به جای گذاشته است و در خمریّه‌‌سرایی فضل تقدم دارد و از سرآمدان روزگار است. در این جستار ابیات آغازین یکی از معروف‌‌ترین ...

نقد ادبی به عنوان دست‌مایه‌ای برای ورود به دنیای شعر و شاعری و شناخت شعر و درک غثّ و ثمین آن از دیرباز در فرهنگ اسلامی ایرانی مطرح بوده است. این مبحث که از یک سو در فرهنگ غنی ایرانی و از سوی دیگر در معارف اسلامی ریشه دارد، ...

یکی از جنبه‌‌های عالی بلاغت شعر مولانا در غزلیات شمس، کاربرد انواع ردیف است. مولوی‌پژوهان معاصر بیشتر به مختصات فکری مولانا در غزلیات عنایت داشته‌‌اند و نوعی از عرفان حماسی و وحدت وجود برای او قائل شده‌اند؛ امّا توجه به ...

طنز به عنوان یکی از گونه‌­های شوخ‌­طبعی در بیان احساسات ادبی، ابزاری است که با تکیه بر خلاقیت و با پشتوانه‌­ی تفکر و تأمل، واقعیت و حقیقت مسایل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و انسانی را آن­چنان به تصویر می­کشد که هیچ ابزار دیگری ...

امروزه اقتباس از آثار ادبی یک اصل مهم و ضروری به حساب می­آید. آثار گران ارج ادبیات پارسی، چه ادبیات کلاسیک و چه ادبیات معاصر، آثاری هستند که می­توانند برای اقتباس مورد استفاده قرار گیرند؛ امّا این آثار برای اقتباس کمتر ...

میرزا محمّد حسن زنوزی خویی، عالم، شاعر و متکلّم برجسته از سادات زنوز است. وی سر منشأ یکی از خاندان‌های علمی و از پیشروان عصر شکفتگی فرهنگی خوی محسوب می‌شود. میرزا محمّد حسن بعد از کسب علوم مقدماتی از پدر خویش و تحصیل در ...

ادبیات داستانی گونه‌ای از ادبیات است که در قالب رمان، داستان و داستان کوتاه روایت می‌شود. ادبیات داستانی در ایران به شکل امروزی آن، تقریبا پس از مشروطه و با بهره‌گیری از فرهنگ عامیانه، شکل گرفت؛ در نتیجه ویژگی شخصیت‌های ...