رد پاره‌ای از واژگان زبان پهلوی در گویش‌های مناطق مختلف ایران دیده می‌شود. در گویش شوشتری، که یکی از گویش‌های حوزه‌ی جنوب غربی ایران است، واژگانی از پهلوی دیده می‌شود که پیش از این پژوهشگرانی بعضی از این واژگان را رصد نموده ...

چکیده سبک هندی یا اصفهانی سرشار از مضامین متنوع وتصویرهای رنگارنگ است. یکی از این شاعران توانمند تصویر پرداز مضمون ساز این سبک صائب تبریزی است که از پدیده‌های مختلف طبیعی و غیر طبیعی به عنوان موتیو برای مضمون سازی بهره ...

رمانتیسم نهضتی هنری فکری در شعر معاصر مشروطه است. نوعی واکنش احساسی در برابر خرد محوری و تمایل به برجسته کردن خویشتن انسانی و گرایش به سوی خیال و رؤیا. تخیّل در زیبایی‌شناسی مکتب رمانتیسم از جایگاه مهمّی برخوردار است و ...

نقد ادبی به عنوان دست‌مایه‌ای برای ورود به دنیای شعر و شاعری و شناخت شعر و درک غثّ و ثمین آن از دیرباز در فرهنگ اسلامی ایرانی مطرح بوده است. این مبحث که از یک سو در فرهنگ غنی ایرانی و از سوی دیگر در معارف اسلامی ریشه دارد، ...

احمد عزیزی از شاعران صاحب سبک دهه­های اخیر است و شعر او از جنبه­های مختلف قابل توجّه است. آنچه در این پژوهش موضوع بحث قرار گرفته است، اندیشه­های عرفانی اوست. جمع­آوری اصطلاحات عرفانی و آیات قرآنی  و به طور کلی نگاه عرفانی ...

«مقامات حمیدی» یکی از آثار ارجمند نثر فارسی و حاکی از مطالب خواندنی گوناگون با اشخاص متفاوت است که قاضی حمید الدین در مقامه های خود بدان پرداخته است، یکی از این مولفه های مهم این دو کتاب، جایگاه دو شخصیت پیر و جوان است در ...

کارل گوستاویونگ معتقد است کهن الگوها یا راهنماهای درونی که ریشه در ضمیر ناخودآگاه بشر داشته و محصول تجارب مکرر او در طول تاریخند، برای هدایت انسان به سمت کمال فردی در وجود او نهادینه شده‌اند. از آنجایی که سفر قهرمان درون ...

یکی از اصول نظریه زیبایی‌شناسی آدورنو مفهوم میمسیس است. وی با بیان این اصل به نقد ساختارهای سلطه و سرکوب در عقلانیت مدرن و روشنگری می‌پردازد که از سه چشم‌انداز قابل بررسی است: رابطه‌ی دیالکتیکی میمسیس و عقل، میمسیس به ...

چکیدهبه دنبال تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و تغییر نگرش فلسفی انسان در قرن بیستم، تحولات مهمی در عرصة هنر و ادبیات، تحت عنوان پست‌مدرنیسم شکل گرفت. گسترش این تحولات منجر به تولد و تکامل شگردهای جدیدی در داستان‌نویسی ...

علمای بلاغت در کتب بدیعی، به تعریف آرایه‌ی تلمیح و تعیین دایره‌ی شمول آن پرداخته و کم‌تر از ساختار، زیبایی‌شناسی و ارزش بلاغی تلمیح سخن به میان آورده‌اند؛ حتّی درمطالعات جدید هم، رویکرد‌های زیبایی‌شناسانه  نسبت به این ...

اگرچه نزد عامۀ مردم و حتی برخی از خوانندگان نیمه­حرفه­ای، عنصر توصیف در یک متن روایی به­منزلۀ نقطۀ ایست و استراحت­گاه داستان به­شمار می­آید؛ اما حقیقت این­است که این باور برگرفته از نگاه سنتی به شیوۀ پرداخت این عنصر در ...

سیف‌الدین باخرزی (586-659 هـ. ق) ملقّب به شیخ‌الاسلام از مشایخ صوفیه و مریدان و اصحاب عارف مشهور، نجم‌الدین کبری (۵۴۰-۶۱۸) بود. شیخ در نظم و نثر صاحب آثاری است. از وی رساله‌ای به فارسی در معنی عشق و مجموعه رباعیاتی منسوب ...

چندصدایی، یکی از مهم‌ترین نظریات «میخاییل باختین» در حوزه‌ی نقد و نظریه‌های ادبی است. برمبنای این نظریه، متون چندصدایی، متونی هستند که شخصیت‌های حاضر در آن‌ها هرکدام به یک‌میزان، حقّ اظهار نظر دارند و آزادانه تفکّرات خود ...

در این پژوهش، آرای شیخ‌‌احمد جام درباره‌‌ی چیستی ریاضت در آثار و مقامات موجود از وی، بازیابی و با یکدیگر مقایسه شده‌ است؛ زیرا ریاضت، یکی‌‌ از مهم‌ترین اصول در طریقت بوده و پیران و کاملان در ابتدای سلوک، این‌‌ مرحله را پشت ...

قاضی حمیدالدّین بلخی در قرن ششم کتاب مقامات خود را به تقلید از مقامات بدیعالزّمان همدانی به رشتهی تحریر درآورد.حمیدی در نگاشتن اثر خود به شدّت متأثّر از همدانی بود،تا جایی که مقامهی سکباجیهی وی کاملاً به تقلیدازمقامهی ...

ادبیات داستانی گونه‌ای از ادبیات است که در قالب رمان، داستان و داستان کوتاه روایت می‌شود. ادبیات داستانی در ایران به شکل امروزی آن، تقریبا پس از مشروطه و با بهره‌گیری از فرهنگ عامیانه، شکل گرفت؛ در نتیجه ویژگی شخصیت‌های ...

ابن‌ یمین‌ فریومدی، شاعر معروف سده‌ی هشتم ه.ق. است‌که به سبب قطعاتش شهرت بسیار دارد. دیوان این سراینده- که عمری طولانی و پرمخاطره را در دستگاه ایلخانان مغول، امرای سربداری و پادشاهان آل کَرت به‌سرآورده- متضمّن ویژگی‌های ...

چکیدهاز موضوعاتی که در سدۀ اخیر پژوهشگران داخلی و خارجی تحقیقات بسیاری پیرامون آن انجام داده‌اند، روایات ملی و داستان‌های حماسی ایران است. در این باره پژوهشگران اروپایی و دیگر ایران‌شناسان خارجی، پیشرو محققان ایرانی شدند ...

در این جستار پیوندهای بینامتنی شاهنامه و ابومسلم نامه با هم سنجیده شده است. بر اساس نظریۀ بینامتنیت، هرمتنی، بریده از متنهای دیگر نیست و بی گمان با متنهای پیش و پس از خود، در پیوند است. می دانیم که شاهنامه،متنی فراگیر یا ...