نسبت معنا و شکل تطابق اندیشۀ معماری مسجد و فرم‌شناسی نماز

Abstract

هدف معماری در هنر دینی به‌ویژه در جهان‌بینی اسلام، شفاف‌سازی مرز بین ماده و ذهن، جسم و جان است. در معماری مسجد از یک سو نگاه عارفانه و شهودی هنرمند مسلمان با تأسی به مبانی قرآنی و مبتنی بر هندسه و ریاضیات و از سوی دیگر، نگاه فقهی و کلامی او آثاری ارزشمند پدید آورده است. در هنر اسلامی، سازگاری با روح اسلام یعنی توحید، شاخص‌ترین رویکرد و ویژگی به شمار می‌رود که در معماری مسجد می‌توان آن را یافت. در نظام ارتباط معنا و شکل وجه مشترکی وجود دارد که هدف این پژوهش قرار گرفته است؛ وجه مشترکی که چیزی جز تشبه به اخلاق الهی نیست و بی‌کرانگی را طلب می‌کند. این بی‌نهایت از معرفتی حاصل می‌شود، مبتنی بر اندیشه در ذات حضرت حق و انسان. درواقع مسجد مجموعه‌ای از هنرهای گوناگون است که فضا و مکانی قدسی برای برقراری رابطه میان خداوند و خلق پدید می آورد.