مطالعه کاربرد و ویژگی‌های ترکیب «انسان-خط»‌نگاری در آثار فلزی دوره سلجوقیان

Abstract

هنرمندان دوران اولیه اسلامی با مهارت و دقت بالایی به ارائه شیوه‌های نوین نقوش‌نگاری دست یافتند. نقوش تزیینی و ترکیبی «انسان-خط» تحولی نوین در کتیبه‌نویسی تزیینات برجسته آثار فلزی دوران سلجوقیان و شیوه‌های نوین تزیینات دوران اسلامی ایجاد نمود. این نقوش عمدتاً ترکیبی از خطوط رایج آن دوران و اتصالات زیبایی از سرهای استیلیزه انسانی و یا نیم‌تنه‌های انسان بوده‌ و مفاهیم و معانی باطنی و آشکاری دارند که هر کدام کاربردها و ویژگی‌های بصری خاصی را در این آثار جلوه‌نمایی کرده‌اند. سؤالاتی که مطرح می‌شود این‌ها هستند: <br /> 1. شیوه «انسان-خط»‌نگاری در آثار فلزی سلجوقیان دارای چه کاربردهایی است؟<br /> 2. ویژگی‌های بصری کتیبه‌های تصویری آثار فلزی دوره سلجوقی چه ارتباطی با مضامین آن‌ها دارند؟ <br /> نقوش ترکیبی-تزیینی «انسان-خط» با کاربردهای بصری و مفهومی در میان آثار فلزی دوره سلجوقی نقش‌اندازی گردیده‌اند. ویژگی‌های بصری این نقوش مرتبط با معانی و مضامین روایی کتیبه‌ها در راستای القای اعتقادات درونی مردمان آن دوره به طلسم و تعویذ مؤثر برای مالک اثر می‌باشند. سابقاً در پایان نامه‌ای از نگارندگان این پژوهش، کاربردهای نقوش ترکیبی «انسان-خط» مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است. از اهداف این پژوهش می‌توان به این‌ها اشاره نمود: <br /> 1. بررسی کاربردهای مفهومی و بصری نقوش ترکیبی «انسان-خط» بر روی آثار فلزی دوران سلجوقیان. <br /> 2. بررسی ارتباط کاربردهای بصری و مفهومی نقوش ترکیبی «انسان-خط» سلجوقیان.<br /> این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای، مقالات و سایت‌های معتبر انجام گردیده است.