کنشگری سیاسی اسلام گرایان در کردستان (مطالعه کیفی جماعت دعوت و اصلاح )

Abstract

جماعت دعوت و اصلاح، یکی از جریان‌های مذهبی فعال در کردستان به­شمار می­رود. این جماعت، جزو معدود جریان­های مذهبی فعال در کردستان است که در کنار فعالیت­های دینی، فرهنگی و تربیتی، قائل به کنش­ورزی سیاسی درچارچوب نظام سیاسی حاکم بر ایران است. در پژوهش حاضر، به قصد راه بُردن به تجربه و درک اعضای جماعت دعوت و اصلاح از کنش‌ورزی سیاسی، به روش نظریه زمینه­ای با 30 نفر از اعضای فعال و با سابقه حداقل7 سال عضویت در این جریان مذهبی مصاحبة نیمه­ساخت یافته به­عمل آمد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که اعضای جماعت، در مواجهه با زمینه­هایی چون <br /> هویت­خواهی قومیِ احزاب ناسیونالیست کُرد، ضعف جایگاه دین در کردستان، تضاد فرهنگی در کردستان، قدرت نازل اهل سنت در ایران به کنش­ورزی سیاسی روی می­آورند. در این میان، مدرنیته و چارچوب­های قانونی نظام جمهوری اسلامی به‌مثابه زمینۀ تسهیل­گر، و موفقیت اسلام­گرایان درکشورهای اسلامی،و فعالیت جریان­های اسلامی در کردستان به عنوان شرایط مداخله­گر عمل نموده­اند. اعضای جماعت دعوت و اصلاح در مواجهه با <br /> زمینه­های مذکور به راهبردهایی چون همگرایی و کنش در چارچوب­ قانون اساسی، تمایزبخشی از دیگر گروه­ها و جریان­های اسلامی، و مواجهه با ایدئولوژی­های سیاسی غربی(از تقابل تا تعامل) متوسل شده­اند. یافته­های میدانی مؤید آن است که کنش­ورزی سیاسی در میان اعضای جماعت دعوت و اصلاح نمودهای متنوعی به­خود گرفته است که در ذیل سه سنخ «سنت­گرایی جدید»، «تجددگرایی میانه­رو» و «تجددگرایی» قابل دسته­ بندی است.