مطالعه رابطه بین مصرف رسانه‌‌‌ای و بیگانگی فرهنگی-اجتماعی در میان جوانان تهرانی

Abstract

این پژوهش به بررسی مصرف رسانه‌ای و بیگانگی فرهنگی- اجتماعی در میان جوانان تهرانی می‌پردازد و تلاش می‌کند به این پرسش‌ها پاسخ دهد: رسانه‌ها چه تأثیری بر از خودبیگانگی اجتماعی- فرهنگی جوانان تهرانی دارند؟ چه ارتباطی بین نوع رسانه‌ی گزینشی، نوع برنامه و میزان در معرض بودگی و ازخودبیگانگی اجتماعی- فرهنگی آنها وجود دارد؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها، با بررسی ادبیات موجود در حوزه‌های ازخودبیگانگی و رسانه‌ها‌، پنج فرضیه با متغیرهای مستقل «مصرف رسانه‌ای، رسانه‌های داخلی و خارجی، نوع رسانه، نوع برنامه‌ی ماهواره‌ای، هدف از استفاده از اینترنت تدوین شد. این پژوهش با روش توصیفی (ازنوع پیمایشی، و بدون دستکاری آزمایشی) انجام شده و جامعه‌ی آماری آن کلیه‌ی افراد 15 تا 29 ساله‌ای که در شهر تهران زندگی می‌کرده‌اند اعم از زن و مرد و کلیه‌ی سطوح تحصیلی بوده و حجم نمونه طبق فرمول کوکران 800 نفر بود که نمونه با روش نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای چند مرحله‌ای متناسب با حجم گرفته شد و داده‌ها با پرسشنامه‌ی پژوهشگر ساخته‌ی متشکل از 18 گویه برای متغیرهای مستقل و 126 گویه برای ازخودبیگانگی اجتماعی- فرهنگی که پایایی بازآزمایی آن 82/0 و پایایی همسانی درونی آن 935/0 بود و با رعایت اعتبار سازه و صوری که ضریب تأییدی کینزر- میر – اوکلین تحلیل عاملی از خود بیگانگی کل برابر با 841/0 ، از خود بیگانگی اجتماعی برابر با 860/0و از خودبیگانگی فرهنگی برابر با 852/0 بود‌ جمع‌آوری شد و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آماری تحلیل واریانس یک سویه‌، آزمون تی مستقل‌، و تحلیل مسیراستفاده شد که عمده‌ترین نتایج آن به این قرار است: ‌‌ تفاوت‌های معنی داری بین استفاده کنندگان از رسانه‌های داخلی و خارجی، میان گروه‌هایی که رسانه‌های خاصی (تلویزیون، ماهواره، اینترنت، مطبوعات، رادیو داخلی و خارجی) را ترجیح می‌دهند، میان گروه‌هایی که برنامه‌های ماهواره‌ای خاصی را ترجیح می‌دادند، میان گروه‌هایی که از اینترنت برای مقاصد گوناگون استفاده می‌کردند وجود داشت و مشخص شد که استفاده کنندگان از رسانه‌های خارجی، ماهواره، برنامه‌های سکسی، جویندگان تصاویر جنسی از اینترنت نسبت به سایر گروه‌ها کمتر دچار از خودبیگانگی بودند. در ضمن‌، از نظر ترتیب متغیر‌های مؤثر بر از خودبیگانگی بر اساس وزن بتا‌، به ترتیب متغیر‌های نوع رسانه‌ی داخلی و خارجی‌، خواندن مطالب مطبوعاتی ، نوع رسانه‌ی ترجیحی، استفاده از اینترنت‌، نوع برنامه‌ی ماهواره‌ای ، جنسیت‌، نوع برنامه‌ی تلویزیونی‌، سن‌، منطقه‌ی محل سکونت‌، درآمد و تحصیلات قرار داشتند‌.