چارچوبی برای ارزیابی راهبردهای مقابله با تحریم از منظر نظام ملی نوآوری

Abstract

در شرایط فعلی بحث تاثیر تحریم‌ها بر توسعه نوآوری فناورانه در کشور بسیار رونق گرفته است. معهذا این مباحثات به علت فقر ادبیات نظری در رابطه متقابل تحریم‌های بین‌المللی و سطح توسعه فناوری، بار آکادمیک اندکی دارند. سوال اصلی این مقاله آن است که آیا می‌توان با مشاهده عینی طیف گسترده کشورهای در حال تحریم که در آن کشورهایی با نرخ بالای رشد فناوری در کنار کشورهای درحال سکون قرار گرفته‌اند، چارچوبی ساخت که به وسیله آن راهبردهای مقابله با تحریم از دیدگاه نوآوری فناورانه ارزیابی شوند. در پاسخ به این پرسش، بر اساس تجربه دو الگوی منتخب چین و هند ،‌فرآیند طراحی یک چارچوب ارزیابی مرحله نظام ملی نوآوری آغاز می‌شود که میزان تعاملات درونی نظام ملی نوآوری را در سه مرحله درحال شکل‌گیری، درحال قوام و بلوغ یافته براساس رابطه بین کانون نوآوری در صنایع دفاعی و مصرفی تقسیم‌بندی می‌کند و سپس چارچوبی طراحی می‌شود که میزان موفقیت راهبردهای مقابله با تحریم را در کشورهای هدف از طریق میزان درجه بلوغ نظام ملی نوآوری توضیح داده می‌شود. در پایان نتیجه‌گیری نیز بحث کوتاهی در رابطه با موقعیت کنونی ایران انجام گرفته است.