بررسی ابعاد روان شناختی الگوهای سنتیِ پرورش کودکان در خانواده های ایرانی

Abstract

توانایی‌ها و قابلیت‌های فکری و روانی مردم ایران درزمینه های دین، عقل، تفکر، آداب و رسوم و سایر سرمایه‌های ملی و معنوی آنان که در قالب‌های خاص فرهنگی چون ضرب‌المثل‌ها، چیستان‌ها، قصه‌ها و ترانه‌های ملی و... شکل یافته است، جایگاه ویژه‌ای در نزد عموم طبقات جامعه ایرانی داشته و در تاریخ هویت و خودشناسی مردم ایران و معارف علمی و تربیتی آنان منعکس شده است. برهمین اساس مقاله حاضر با هدف معرفی و بررسی یکی از مهم‌ترین و عالی‌ترین پشتوانه‌های توسعه و تعمیق سلامت روانی در کودکان ایران معاصر تهیه شده است و به بررسی و تبیین ابعاد روان شناختی الگوهای سنتیِ پرورش کودکان در خانواده های ایرانی می‌پردازد. مقاله حاضر از نوع کیفی بوده و در بررسی داده‌ها نیز از طریق تحلیل محتوا و استفاده از رویکرد تفسیری که یکی از معیارهای اساسی در تحلیل داده‌های کیفی از نظر میلز و هابرمن می‌باشد، به تبیین مفاهیم تربیتی و روان‌شناختی لالائی‌ها، ضرب‌المثل‌ها، چیستان‌ها و قصه‌های موجود در متن کتاب های مرتبط با فرهنگ فولکلور مردمان مناطق مختلف ایران، پرداخته است. با توجه به گستردگی جامعه مورد مطالعه تعداد 37 منبع معتبر و مرجع با کمیت محتوایی متفاوت برای بررسی روشهای تربیتی خانواده ها از مناطق فارسی زبان و آذربایجان به عنوان نمونه‌های مورد مطالعه انتخاب گردید و از این طریق درون‌مایه‌ها و مضامین اصلی آنان که در پرورش کودکان مورد توجه بوده است ، استخراج و مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشانگر آنست که از سالهای بسیار دور خانواده ها و بویژه مادران در ایران روش‌های تربیتی سالم و مبتنی بر ارزش‌های ملی و معنوی همچون قصه، لالائی، چیستان و ضرب‌المثل‌ها را برای رشد کودکان خود برگزیده اند که دارای ماهیت علمی و مضامین روان‌شناختی است و در شکل‌دهی به سلامت عمومی و تربیت صحیح کودکان حائز اهمیت می‌باشد.