فقیه به منزلۀ یک مهندس: یک ارزیابی نقّادانه از جایگاه معرفت‌شناسانه فقه

Abstract

<em><span style="text-decoration: underline;">هدف:</span></em> مقاله در پی توضیح این نکته است که توجه به اهمیت مهندسی و ارتباط فقه با آن، می‌تواند از یک سو خطای معرفتی پیشین را تصحیح کند و از سوی دیگر، جایگاه و نقش تازه و حائز اهمیتی را برای این حوزه ارائه کند. <em><span style="text-decoration: underline;">روش:</span></em> روش مورد استفاده در مقاله، تحلیل اسنادی است. <em><span style="text-decoration: underline;">یافته‌ها:</span></em> 1. اگر فقها بخواهند به نحو مؤثری فعالیت خود را پیش ببرند، ‌باید نظیر مهندسان، معرفت خود را در بارۀ مسئله- موقعیت‌های خاص که در زمرۀ امور مستحدث هستند و با ظرف و زمینه‌های متنوع سروکار دارند افزایش دهند. 2. نظر به پیچیدگی فزایندۀ مسائل نوظهور، همۀ مهندسانی که در اندیشه ارائۀ راه حلهای هر چه کارامدتر برای مسائل و چالش‌ها هستند، دریافته‌اند که یک شرط ضروری برای موفقیت، به روز نگاه داشتن دانش و اطلاع خود از تحولات جدید معرفتی، علمی و فنّاورانه است.3. اگر فقه به قلمرو فراخ مهندسی تعلق داشته باشد و اگر در تکاپوی همگام شدن با تحولات زمانه جدید است، تخصصی شدن قلمرو‌های مختلف فقه گریز ناپذیر خواهد بود. <em><span style="text-decoration: underline;">نتیجه‌گیری:</span></em> با توجه به آهنگ شتابان و بی‌وقفۀ تحولات در دوران مدرن، اگر فقه خود را با این پیشرفت‌ها همگام نسازد، در معرض این خطر جدّی قرار خواهد گرفت که نظیر بسیاری از فنّاوری‌های از دور خارج شده، به فعالیتی بدل شود که دیگر کسی را بدان حاجت نیست.