نقد و بررسی رویکرد تهذیب و تکمیل علوم موجود

Abstract

<span style="text-decoration: underline;">هدف</span><span style="text-decoration: underline;">:</span> هدف این مقاله تبیین رابطه­ی­ علم و دین، بر اساس آن نوع از ارتباط که علم دینی را معنادار تلقّی می‌کندمی­باشد. بر این مبنا رویکرد تهذیب و تکمیل علوم، بررسی و نقد شده است. این رویکرد که طرفداران زیادی دارد، اهتمام خاصی به تلفیق عناصر تمدّن اسلامی و علوم جدید و غربی دارد. <span style="text-decoration: underline;">روش:</span> روش تحقیق کیفی و از نوع تحلیل اسنادی می باشد و روش تجزیه وتحلیل داده ها به صورت نقد و تحلیل محتوایی میباشد. <span style="text-decoration: underline;">یافته ها:</span>این مقاله با ذکر ایراداتی این رویکرد را نا کارآمد می­شناسد؛وسرانجام، رویکرد تأسیسی راپیشنهاد می­کند؛ این رویکرد با تکیه بر علم‌شناسی معاصر، بیان می‌کند که علم، پدیده‌ای فرهنگی و انسانی بوده و در فرایند تولید و بقای خود، مبتنی بر پیش‌فرضهای متافیزیکی است. در واقع؛ بدون زیربنای فلسفی، هویت خود را از دست خواهد داد. <span style="text-decoration: underline;">نتیجه گیری:</span> تلاشهای زیادی صورت گرفته که هدف آنها اصلاح، ترمیم و بازسازی علوم رایج به واسطة رویکرد تهذیب و تکمیل است. بر اساس این رویکرد، فلسفه و فرهنگ همان‌گونه که در علم‌شناسی معاصر به اثبات رسیده، مقوّم علم است. علم کنونی حاصل مشاهدة محض نیست، بلکه قابلیتهای فکری و نظری دانشمند در فهم و تفسیر مشاهدات، نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. دانشمند علوم انسانی که ادّعای دیندار بودن دارد، باید به جای آنکه نقش تزیینی برای حضور ارزشهای دینی در علم قائل باشد، مضامین متافیزیکی موجود در اندیشة اسلامی را دربارة انسان، از دین استنباط و استخراج کرده، در فرایند علم‌ورزی خود، این مبانی را به کار گرفته، به تولید و تأسیس علم اسلامی بپردازد.