محمول صفتی در زبان فارسی

Abstract

در ارتباط با نقش محمولی صفت در جایگاه پیش از فعل‌های «بودن» و معادل‌های آن، دو رویکرد عمده وجوددارد؛ یک دیدگاه صفت را در این جایگاه، جزء غیرفعلیِ فعل مرکب می‌داند و رویکرد دیگر آنرا مسند فرض‌می‌کند. بررسی رفتارصفت‌ها در پیکرۀ وابستگی نحوی زبان فارسی و پیکرۀ گزاره‌های معنایی زبان فارسی نشان‌می‌دهد، صفاتی که در جایگاه پیش از فعل‌های «بودن» و معادل‌های آن قرارمی‌گیرند، به طور کلی به دو دسته تقسیم‌می‌شوند، 1-صفت‌هایی که ساخت ظرفیتی دارند و به اصطلاح می‌توان آنها را محمول صفتی نامید و 2-صفت‌هایی که ساخت ظرفیتی ندارند. فرض این پژوهش بر این است که تنها صفت‌های گروه دوم مسند هستند. در این پژوهش برای اثبات این ادعا از دو آزمون جایگزینی و همپایه‌سازی در تشخیص سازه‌های جملهاستفاده‌شده‌است. نقش معنایی فاعل در جملات حاوی این گروه از صفت‌هاو استناد به فهرست افعال مرکب زبان فارسی، شواهدی دیگری هستند که بر اساس آنها می‌توان بر درستی فرضیۀ این پژوهش صحه گذاشت.بر این اساس از حدود یازده هزار مسند‌ گزارش‌شده در پیکرۀ وابستگی نحوی زبان فارسی، نیمی از آنها باید به عنوان جزء فعلی فعل مرکب درنظر گرفته شوند.