زبان‌شناخت
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
بررسی موسیقی بیرونی، کناری و درونی سرود اوستایی گاهان
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2024-08-22)گاهان کهن ترین شعر ایرانی به زبان اوستایی است. در این پژوهش موسیقی بیرونی، کناری و درونی گاهان بررسی می شود. روش گردآوری داده ها اسنادی-کتابخانه ای و روش پژوهش تحلیلی است. مطالعه ی متون ادبی باستانی از منظر دیدگاههای نو ...
-
بررسی دشواریهای برون و درونِ نظام نوشتاری پهلوی کتابی (با رویکرد آموزشی)
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2024-08-22)زبان فارسی میانه به نظامهای نوشتاری مختلف نوشته شده که یکی از آن جمله موسوم به «پهلوی کتابی» است. این نظام نوشتاری ریشه در خط آرامی دارد و در ردۀ نظامهای واجی دسته‌بندی می‌شود. با آنکه تعداد واجهای فارسی میانه به حدود 30 ...
-
تأثیر مهریشت بر دو سرود مانوی پارتی
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2024-08-22)در برخی از سرودهای مانوی، ایزدانی چون پدر بزرگی، مهریزد و نریسهیزد، با سبکی حماسی و استفاده از برخی آرایه‌های ادبی،غالباً صفت‌های هنری، ستوده شده‌اند. از میان آنها، سرودهای ستایشی فرستادۀ سوم (نریسفیزد) که به زبان پارتی ...
-
معیارهای برجستۀ اخلاقی در اندرزنامه‌های فارسی میانۀ زردشتی: عدالت و دیگردوستی
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2025-01-20)متون فارسی میانۀ زردشتی دربردارندۀ دستورهای اخلاقی دقیق و پردامنه‌ای است که همواره توجه پژوهشگران را به خود جلب کردهاست. بیشترینِ این دستورها را در اندرزنامه‌های زردشتی می‌توان یافت که کاملترین نمونۀ آن دینکرد ششم است. ...
-
وندهای زبان پشتو از منظر رویکرد صرف واژگانی
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2024-08-22)در این پژوهش، فرایندهای اشتقاق و تصریف در زبان پشتو در قالب رویکرد «صرف و واجشناسی واژگانی» بررسی و تحلیل شده است. در این مقاله، ۱۳۱ وند زبان پشتو، از جمله ۴۰ وند تصریفی و ۹۱ وند اشتقاقی، را با توجه به رفتارشان نسبت به ...
-
استنساخی جدید از کتیبه میخی اورارتویی سقین‌دل، ورزقان، آذربایجان شرقی، ایران
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2024-08-22)نقش برجسته‌ها و کتیبههای صخرهای روشن‌ترین و بی‌واسطه‌ترین روایات را از تاریخ بیان می‌کنند سازندگان این آثار توجه ویژه‌ای نسبت به وقایع زمان خود داشته‌اند و به‌درستی دریافته بودند که سینه سخت سنگ و صخره‌ها مقاوم‌ترین بوم ...
-
بررسی رده‌شناختی چند فرگرد از وندیداد اوستا
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2024-08-22)رده‌شناسی به دنبال دسته‌بندی زبان‌‌های‌جهان و یافتن روابط موجود میان آنها به لحاظ ساختارهای‌دستوری و ارائة اهمیت‌های‌رده‌شناختی آنها است. رده‌شناسی کاربردهای‌گوناگونی در زبان‌شناسی امروز دارد. مطالعة ساختاری زبان‌‌های‌مختلف ...
-
مجاز نمونه اولیه در زبان فارسی
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2024-08-22)مجاز از مهمنرین آرایه های ادبی و زبانی است که همراه با استعاره از دیرباز در زبان های مختلف و از منظرادبیات، علم بیان و بلاغت، فلسفه و کلام و زبان‌شناسی و در دو دهه اخیر به خصوص در زبان شناسی شناختی و معنی شناسی مورد پژوهش ...
-
تقابل استعاری کتاب و فضای مجازی در کارتون‌های شهروندی: رویکرد زبان‌شناسی شناختی
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2024-08-22)این مقاله با هدف بررسی نقش استعاره‌های تصویری در انتقال پیام کارتون‌های شهروندی به رشتۀ تحریر درآمده است. بدین منظور، در قالب مطالعه‌ای موردی، تعداد چهار کارتون با موضوع تقابل بین کتاب و فضای مجازی که در وبگاه‌های فارسی‌زبان ...
-
معنی‌شناسیِ شناختی، فقه‌اللّغۀ ایرانی و ادبِ فارسی: تحلیلِ درزمانیِ انطباقهای مفهومیِ ’رُخ‘ و ’روی‘ در متنهای نظم و نثرِ فارسی بر پایۀ نظریّۀ پیش‌نمونی
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2025-01-20)مقالۀ حاضر مطالعه‌ای تطبیقی دربارۀ نسبتِ نظریّۀ پیش‌نمونی با فقه‌اللّغۀ ایرانی است. در این مقاله، با بهره‌گیریِ توأمان از مبانیِ نظری و روش‌شناختیِ معنی‌شناسیِ تاریخی-فقهُ‌اللّغوی از یک سو، و نظریّۀ پیش‌نمونیِ رُش (1978) ...
-
ارزشهای حاکم در داستان « درخت گلابی» گلی ترقی و بررسی آنها بر اساس وجه و وجه‌نمایی
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2025-01-20)در حیطه فرهنگ و ادب، در پرتو تبلور بینش، درخشش و تجسم هنر و آرمان خلق شده یک اثر می توان به تحلیل ارزشهای متن پرداخت. برای تحلیل ارزشهای متن از دیدگاه زبانشناختی، بررسی تمایزات و تفاوت‌هایی که مبنای شکل‌گیری ارزش‌ها هستند ...
-
تحلیل تطبیقی دو سبک واقع‌گرا و فراواقع‌گرا در داستان‌های معاصر فارسی بر پایه نظریه شناختی جهان‌های متن
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2025-01-20)نظریه جهان متن در اساس به عنوان چارچوب تحلیلی در مطالعات شعرشناسی شناختی شکل گرفت و با ارائه جزییاتی از ساختاردهی دانش در ساختارهای مفهومی زمینه مناسبی برای مطالعه گفتمان ادبی فراهم می‌آورد. این مطالعه سعی دارد با توصیف ...
-
منزلت اجتماعی و ادب: عذرخواهی برپایه نظریه «وجهه»
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2025-01-20)پژوهش حاضر، تأثیر منزلت اجتماعی بر رعایت ادب گویشوران زبان را در کارگفت عذرخواهی، طبق الگوی ادب براون و لوینسون(Brown & Levinson) (1978) مورد بررسی قرار می‌دهد. روش انجام پژوهش کمی‌وکیفی بوده و جمع‌آوری داده‌ها از طریق ...
-
شرح احوال قدیس یوحنای دیلمی، بر پایۀ متنی به زبان سغدی
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2025-01-20)مقالۀ حاضر، ترجمۀ فارسیِ و بررسی متنی به زبان سغدی مسیحی دربارۀ زندگی و اقدامات «یوحنای دیلمی» قدیس سریانی مسیحی است، که در اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم میلادی در عراق و ایران می‌زیسته است. این متن سغدی در کلیسای نستوری ...
-
عیلام، ایلام یا هَلتمتی ؟
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2024-02-20)ایلام به عنوان یک قدرت فرهنگی و سیاسی در خاور نزدیک و نیز یک دوره تاریخی پر فراز و نشیب نامی آشنا برای پژوهشگران است. طی سال‌ها پژوهشگران ایرانی و غیر ایرانی پژوهش‌های فراوانی پیرامون این دوره انجام داده و محوطه‌های متعددی ...
-
مفهوم‌سازی «خودویرانگری» در داستان‌های کودک: بر اساس طرحواره‌های کاربردشناختی
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2024-02-20)«مفهوم‌سازی» فرایندی پویا است که وفقِ آن، واحدهای زبانی در خدمت عملیات مفهومی و دانش پس‌زمینه‌ای قرار می‌گیرند. صاحب‌نظران علوم شناختی ساختار زبانی را بازتاب مستقیم شناخت می‌دانند؛ بدین معنا که هر اصطلاح خاص، مربوط به ادراک ...
-
ویژگی‌های لحن بازیگر در شخصیت‌پردازی
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2024-02-20)در این مقاله ویژگی‌های لحن گفتار در شخصیت‌پردازی در فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی براساس نگاه گامپرز (1982) به عناصر نوایی به مثابه ابزار بافت‌سازی بررسی شده است. برای این هدف دیالوگ‌هایی از فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی از یک ...
-
کنکاش شناختی و پیکرهای چندمعنایی فعل حسی »بوییدن« در زبان فارسی
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2024-02-20)چند معنایی از جمله مسائلی است که، برحسب سنت مطالعات زبان شناختی،در بخش معنایی دستور و به عنوان موضوعی در بررسی هایمعنی شناختی قابل طرح است. در شرایطی که یک واحد زبانی چند معنی پیدا میکند، از حوزههای مهم بررسی چندمعنایی در ...
-
بررسی «پندنامه انوشیروان» (راحه الانسان) از منظر موضوع و شخصیت الگو
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2022-08-23)اندرزنامه نویسی در ایران، از پیشینه‌ای قابل‌توجه و غنی برخوردار است و اندرزنامه‌های بازمانده از دوره ساسانی از شواهد آن هستند. در چند سده اول هجری، عوامل چندی، ضرورت اندرزنامه نگاری را پیش آورد. در این میان، به نظر می‌رسد ...
-
بررسی کانون و مبتدا در جمله‌های سادۀ زبان فارسی بر مبنای رویکرد دستور واژی-نقشی
(پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS, 2024-02-20)پژوهش حاضر با اتخاذ روشِ توصیفی-تحلیلی به بررسی مبتدا و کانون در جملات ساده زبان فارسی در چارچوب دستور واژی-نقشی برزنن و همکاران (۲۰۱۶) بر مبنای ساخت درون‌مرکز و برون‌‌مرکز زبان فارسی پرداخته است. یافته‌ها نشان می‌دهند ...
