محمد طرزی افشار و ویژگی‌های زبانی او

Abstract

<strong>چکیده</strong><br /> محمد طرزی­افشار شاعر عهد شاه عباس دوم و شاه صفی از ایل افشار است که متاسفانه، تاکنون چون مرواریدی مکنون در صدف خمول و گمنامی مانده است. زبان او در آثارش ویژگی خاصی دارد که در آثار شاعران دیگر کمتر دیده شده است. این پژوهش بر آن است تا به طریق تحلیلی اشعار طرزی را بررسی کند و نشان دهد تغییراتی که طرزی در آن روزگاران در مورد واژگان انجام داده، امروزه تحت عنوان هنجارگریزی مطرح می­گردد. در اینگونه فراهنجاری، شاعر، واژگان و ترکیبات جدیدی را ابداع می­کند که در زمان وی کاربرد نداشته است. نتایج تحقیق نشان می­دهد طرزی از اسم عام مصدر جعلی ساخته و از ترکیب اسم خاص و نشانۀ مصدری «یدن» نیز در ساختن فعل­های تازه بهره برده است. دو اسم مترادف (معطوف ومعطوفٌ علیه) نیز، که به صورت مصدر جعلی درآید، از کلام طرزی، طرز دیگر می­سازد. وی تنها از کلمات مفرد مصدر جعلی نمی­سازد بلکه در این خصوص از واژگان مرکب یا عبارت هم استفاده می­کند و به این ترتیب، واژگانی نو ابداع می­نماید. از مضاف و مضاف­الیه هم واژه می­پردازد. ساخت مصدر جعلی از حرف و ضمیر در اشعار طرزی دیده می­شود و این نکته شامل حروف عربی هم می­شود.