ساخت موضوعی کلمات مشتق در زبان فارسی

Abstract

ساخت موضوعـی بـه فهرست موضوع‌هـای یک محمـول اطلاق می‌شود. مثلاً، فعل «خورد» دو موضوع و فعل «داد» سه موضوع در ساخت موضوعی خود دارد. معمولاً ساخت موضوعی افعال پس از افزوده‌شدن یک وند اشتقاقی به آنها تغییر می‌کند، به‌گونه‌ای که ساخت موضوعی مشتق حاصله با ساخت موضوعی کلمۀ پایه متفاوت است. در مقالة حاضر، ساخت موضوعی مشتقات فعلی زبان فارسی و تأثیر وند افزایی بر ساخت موضوعی کلمة پایه را مطالعه می‌کنیم. چارچوب نظری این مقاله نظریة لیبر است که ساخت موضوعی هر کلمه را فرافکنی از ساختار معنایی ـ واژگانی آن می‌داند و معتقد است که، برای مطالعة ساخت موضوعی هر کلمه یا تغییرات وارده بر آن، باید ساختار معنایی‌ـ واژگانی آن را مطالعه کرد. ما نیز تأثیر وندافزایی بر ساخت موضوعی کلمة پایه را از طریق بررسی تأثیر آن بر ساختار معنایی‌ـ واژگانی آن کلمه مطالعه می‌کنیم و نشان می‌دهیم که فقط وندهایی ساخت موضوعی کلمة پایه را تغییر می‌دهند که در ساختار معنایی ـ واژگانی آن کلمه تغییری ایجاد کرده باشند.