خوانشی سوررئالیستی از مجموعه «حامل الفانوس فی لیل الذئاب» اثر سرکون بولص

Abstract

شعر معاصر عربی به‌طور عام با استفاده از تجربه‌های غربی توانست سازوکارهای گسترده‌تری را برای بیان مفاهیم مورد‌نظرش به‌کار گیرد. یکی از این شگردها استفاده از شیوه فرا‌واقع‌گرایی در ارتباط با معانی و پدیده‌های هستی است که به‌طور ویژه در شعر شاعرانی همچون سرکون بولص مورد توجه قرار گرفته‌است. سرکون بولص، شاعر معاصر عراقی (1944- 2007) از جمله شاعران متأثر از سبک سوررئالیسم است که با مطالعه آثارش می‌توان تبلور شناسه‌های سوررئالیستی را در دو بخش سوررئالیسم غربی و نسخۀ بومی‌شده شاهد بود. او در برخی از اشعار به‌ویژه در عناصر «نگارش خودکار»، «تصاویر سوررئالیستی» و «امر شگفت» رو‌نوشتی از نسخه غربی به‌کار می‌گیرد و با اهتمام به این معیارها غالباً به بُعد درونی خود می‌پردازد و با ذکر مشاهیری از ادبیات عربی، اشارات نمادین و تشبیهات بلاغی به سوررئالیسم، قالبی بومی می‌بخشد و دیگر عناصر را نیز در جهت اصلاح شرایط نابسامان اجتماعی به‌کار می‌گیرد. همچنین وی توانسته با استناد به اندیشه‌هایی چون آزادی زندگی از قید‌و بندها، برانگیختن خیال و خواسته‌های خیالی، ریسک‌کردن در مسیرهای بی‌انتها، گذر از مادیات و رسیدن به حقیقت هستی به شعر خود رنگ و جلای سوررئالیستی ببخشد. جستار حاضر با توجه به ظرفیت‌های سوررئالیستی آثارش ضمن به‌کارگیری روش تحلیل محتوایی به واکاوی مجموعه «حامل الفانوس فی لیل الذئاب» پرداخته و در‌صدد است تا از واقعیت ورای دنیای ظاهر در شعر بولص پرده بردارد.