جستاری در شگرد تمثیل و انواع آن در مقالات شمس

Abstract

تمثیل از شگردهایی است که کلام را هنری و سخن را مؤثرتر می‌کند. تمثیل علاوه بر جنبه‌های زیباشناسانه، کارکردهای مهم دیگری نیز در سخن دارد. نوشتار پیش رو با در نظر گرفتن شگرد تمثیل و کارکردهای آن، این شیوه را در <em>مقالات شمس</em> بررسی کرده‌است. در این راستا، انواع گوناگونی از تمثیل‌های به‌کار رفته در این اثر شناسایی و بررسی شده‌است. با در نظر گرفتن گسترة کاربرد این شیوه در <em>مقالات</em> و جایگاه مهم تمثیل در اقناع مخاطب و بیان آموزه‌های حکمی، نکتة مهم دیگری مورد توجه قرار گرفت و آن اینکه تمثیل در <em>مقالات شمس</em> فراتر از یک ابزار بلاغی صرف برای هنری‌تر کردن کلام است. می‌توان گفت تمثیل شیوه‌ای است که از رهگذر آن، آموزه‌های عرفانی و حکمی مقالات به شیوه‌ای باورپذیرتر در اختیارمخاطبان قرار داده شده‌است؛ چنا‌نکه باور‌پذیر ساختن موضوع سخن با احتجاجی هنری و پنهان از کارکردهای مهم تمثیل، علاوه بر جنبه‌های زیباشناسانة آن برشمرده شده‌است.