نقش شورا در مدیریت امور عمومی؛ تصمیم‌گیر یا تصمیم‌ساز

Abstract

اهمیت و تأکیدات گسترده‌ی اندیشمندان بر نقش‌آفرینی نهاد شورا در تصمیمات مرتبط با منافع عمومی، این امر را ضروری می‌سازد که جایگاه چنین نهادی در فرایند اتخاذ تصمیم در یک نظام سیاسی و اجتماعی مشخص شود. از آن‌جا که شورا در هر دو خاستگاه فقه و حقوق دارای مبانی و ادله‌ی مخصوص به خود است، این پژوهش در پی این است که نقش شورا را در مدیریت امور عمومی، از نگاه فقهی و حقوقی تحلیل و بررسی کند. هدف نهایی این تحقیق، پاسخ به این پرسش است که در اتخاذ یک تصمیم کلان حاکمیتی مرتبط با منافع عمومی،‌ شورا در جایگاه یک نهاد تصمیم‌ساز، به ارائه‌ی نظر مشورتی خود به مقام عالی تصمیم‌گیر خواهد پرداخت یا وظیفه‌ی تصمیم‌گیری در مسائل مختلف به این نهاد سپرده شده است؟ این پژوهش با بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌ای، تحلیل کیفی داده‌ها و با ماهیت توصیفی در پی اثبات فرضیه‌های خویش است و به‌نظر می‌رسد که در اندیشه‌ی حقوقی شورا نهادی با قابلیت عام تصمیم‌گیری، تصمیم‌سازی و نظارت تعریف شده، ولی شورای برآمده از نهاد مشورت در اسلام، قابلیتی فراتر از تصمیم‌سازی ندارد. تسمیه‌ی بسیاری از نهادها به شورا در نظام حقوقی سیاسی جمهوری اسلامی ایران و مبانی مذکور برای این نهاد در قانون اساسی،‌ از این‌ نظر دارای اشکال و عدم دقت بوده و نهادهای حقوقی مختلفی با تعریف به اخص، شورا نام نهاده شده‌اند.