بررسی نظریه‌‌ی تفکیک قوا در جمهوری اسلامی ایران با نگاهی به رابطه‌‌ی ولایت‌ فقیه با تفکیک قوا

Abstract

نظریه‏ی تفکیک قوا در جمهوری ‏اسلامی ‏ایران پذیرفته شده است، این مسئله از لابه‏لای قوانین و نظریات شورای نگهبان برداشت می‏شود. اما اجرای نظریه‏ی مذکور در برخی موارد ابهاماتی دارد و در مواردی مرز میان محدوده‏ی اختیارات قوا مورد تردید است، ازاین‏رو شورای نگهبان در مقام نهاد تفسیر قانون اساسی و همین‏طور ناظر بر مصوبات کشور با ورود به موضوع، اقدام به حل اختلاف میان قوای سه‏گانه می‏کند. موضوع این مقاله بررسی ماهیت نظریه‏ی تفکیک قوا و تحلیل برخی از مهم‏ترین موارد تداخل ظاهری اختیارات قوای سه‏گانه و نظریات شورای نگهبان در این زمینه است و نتیجه اینکه در مصادیقی که احتمال ایجاد تداخل ظاهری در اختیارات قوای سه‏گانه وجود دارد، شورای نگهبان در مقام نهاد تفسیر قانون اساسی اختلاف میان قوای سه‏گانه را رفع و قوای حاکم در مسئله را مشخص می‏کند. این اصل براساس ساختار نظام سیاسی جمهوری ‏اسلامی ‏ایران بیشتر برای سازگار کردن قوای سه‏گانه کاربرد دارد، ازاین‏رو با توجه به ساختار حکومتی ایران و حضور نهاد ولایت ‏فقیه و اقتدار کاملش بر همه‏ی ارکان قدرت، برداشت مدرن از نظریه‏ی تفکیک قوا نمی‏تواند پذیرفته شود و باید همان جنبه‏ی سنتی این اصل مدنظر قرار گیرد. به‏علاوه تفکیک قوا براساس قانون اساسی مسئله‏ای نسبی است. این مقاله به روش توصیفی‏-تحلیلی نگاشته شده است.