در این مقاله، کاربردی ساده از جبر خطی در مسئلهٔ رده‌بندی بازیکن‌ها در یک لیگ ورزشی ارائه می‌کنیم. خواهیم دید در حالتی که بازیکن‌ها دوبه‌دو با هم مسابقه داده باشند چگونه می‌توان با استفاده از ویژه‌بردار خاصی از ماتریس نتایج‏، ...

در این مقاله تاریخچۀ ماتریس و دترمینان‏ را از آغاز تا ابتدای قرن بیستم بررسی می‌کنیم. نظریهٔ ماتریس‌ها در قرن بیستم آن‌چنان شاخه گستراند که نوشتن تاریخچهٔ آن در این نوشته مختصر نمی‌گنجد. اینکه روش حذفی گاوس سابقه‌ای بیش‌از ...

هدف این مقاله نقد و بررسی پرسشی متداول دربارۀ علم ریاضی است که توسط افراد مختلف جامعه با عبارت‌های گوناگونی مانند «‌‎‎آیا ریاضی سودمند است؟»‏، «‎ریاضی چه فایده‌ای دارد؟»‏، «چطور می‌توان از ریاضی استفاده کرد؟»‎‎ و ... مطرح ...

یادگیری فعال شیوه‌ای از یادگیری است که در آن یادگیرنده در عمل و فعالانه وارد فرایند یادگیری می‌شود و بسته به شخص یادگیرنده دارای مراتب مختلف است. د‏ر این مقاله توضیحات مختصری دربارهٔ این روش و مطالب مربوط به آن بیان می‌شود ...

در این مقاله،   تاریخچه، کاربردها، و حوزه‌های مرتبط با  حسابان کسری را به‌اختصار  معرفی و فرمول‌های اساسی حسابان کسری ‏را بیان می‌کنیم.  با‏ عرضهٔ شواهد فیزیکی‏‏، وجود دو نوع زمان مطلق و کیهانی را اثبات و به کمک آن‌ها تفسیر ...

حکیم خیّام نیشابوری، ستارۀ تابناک آسمان علم و حکمت و ادب ایران‌زمین، به‌واسطۀ آثار علمی و حکمی و رباعیّاتی که از خود بر جای گذاشت نام خود را برای همیشه در تاریخ جاودان کرد. در بیان حکمت و دانش و شعر خیّام اُدبا و حُکما و ...

یک سیستم دینامیکی متشکل از دو توپ با جرم‌های مختلف‎ روی یک خط با یک مانعِ ‎ کاملاً کشسان را می‌توان به‌وسیلۀ یک میز بیلیارد به‌شکلِ کُنج بررسی کرد. تعداد برخوردها در این سیستم (بیلیارد گالپرین) با ارقام بسط اعشاری عدد ‎ ...

در این نوشته‏، پس‌از بحثی در مورد منشاء واژه (نام)، مقولۀ تخصصی واژه‌ و واژه‌گزینی ریاضی و به‌ویژه سیر تحولات واژه‌گزینی را در ریاضیات معاصر‏، از زمان تأسیس دارالفنون تا زمان حاضر مورد توجه قرار می‌دهیم. نیز اصول حاکم بر ...

هدف ما در این مقاله معرفی و بررسی پنج تعریف متداول برای  آشوب در دستگاه‌های دینامیکی گسسته و   مقایسۀ آن‌ها با یکدیگر   روی بازه‌های فشرده است. این پنج تعریف، که آشوب را از زوایای مختلف توصیف  می‌کنند، عبارت‌‌اند از:  آشوب ...

در این مقاله به بررسی پیشنۀ تاریخی نظریۀ میدان‌های رده‌ای می‌پردازیم. ابتدا نظریۀ کومر را که از پیشینه‌های جبری نظریۀ میدان‌های رده‌ای محسوب می‌شود بررسی می‌کنیم. سپس به «رویای جوانی کومر» می‌پردازیم که منجر به مسئلهٔ ...

میرزا نظام مهندس‌الممالک غفاری، تحصیل‌کردهٔ ریاضی در پلی‌تکنیک فرانسه و از انگشت‌شمار تحصیل‌کردگان دورهٔ قاجار، سعی کرد دانش ریاضی‌ای را که در فرانسه آموخته بود، با ایجاد یک نظام نمادی متاثر از فارسی، فارسی‌سازی کند. ولی ...

در این مقاله به معرفی یک تجزیۀ ماتریسی مهم و پرکاربرد با نام تجزیۀ قطبی می‌پردازیم که تعمیم نمایش قطبی اعداد مختلط به ماتریس‌های مختلط است. چندین کاربرد مهم تجزیه‏ٔ قطبی ماتریسی را در زمینه‌های مختلف بیان می‌کنیم. همچنین، ...

در ریاضی، شیمی‏‏، و علوم نانو برای هر مولکول مدلی به‌صورت گراف در نظر می‌گیرند به‌طوری‌که رأس‌های آن گراف اتم‌های مولکول و یال‌های آن پیوندهای بین اتم‌ها است. شاخص‌های توپولوژیکی یک گراف پارامترهای عددی وابسته به گراف هستند ...

سال‌ها پیش ریموند اسمو‎‏لیان، منطق‌دان و استاد طرحِ معما، مسئله‌ای مطرح کرد که جورج بولُس عنوان ‎«‎دشوارترین معمای منطقی همهٔ دوران‌ها‎»‎ را به آن داد. در این مقاله ابتدا این معما را بیان و سپس پاسخ جورج بولُس را شرح ...

مقالۀ حاضر ‏در پاسخ به تصور اشتباه دانشجویی شکل گرفت که می‌پنداشت سرعت متوسط یک ذره در حرکت مستقیم در یک بازهٔ زمانی برابر میانگین حسابی سرعت‌های آن در ابتدا و انتهای آن بازه است. با اثبات جبری نشان می‌دهیم این تصور فقط ...

نویسنده در این مقاله به سهم ریاضیات یونانی در شکل‌گیری و تکامل آنالیز ریاضی می‌پردازد. عناصر مهم در این بررسی عبارت‌اند از تحلیل و ترکیب، عدد و کمیت، و نسبت و تناسب که همگی ریشه در ‏تفکر فلسفی کهن یونان و کتاب ‎اصول‎ اقلیدس دارند.

‏دکتر طاهر قاسمی هنری یکی از قدیمی‌ترین فارغ‌التحصیلان مؤسسهٔ ریاضیات است که جدّیت و تأکید او در امر آموزش بی‌شباهت به استادش‏، زنده‌یاد دکتر مصاحب‏، نیست. او در این گفت‌وگوی مفصّل تجارب ارزشمند آموزشی، پژوهشی‏، و اجرایی ...

بیان چند مسأله از مقاله «آیا ریاضیات دارای عناصر است؟» نوشته پال هالموس.

اطلاق‌پذیری و کاربردپذیری ریاضیات طی چند سال گذشته موضوع‌هائی مورد توجه و علاقه بوده‌اند. اغلب درباره بدردخوری یک نهاد ، یک فعالیت یا یک مطلب سئوال‌هایی مطرح می‌گردند. ما در اینجا فرض را بر این قرار می‌دهیم که اقلا به‌طور ...