جایگاه حقوق و مسئولیت‌های اجتماعی روزنامه‌نگاران در مطبوعات امروز ایران (بررسی دیدگاه‌های روزنامه‌نگاران، استادان ارتباطات، حقوقدانان و مدیران مسئول روزنامه‌ها)

Abstract

پژوهش حاضر به بررسی جایگاه حقوق و مسئولیت‌های‌ اجتماعی روزنامه‌نگاران در مطبوعات امروز ایران می‌پردازد. با توجه به سابقه 190 ساله ورود روزنامه‌نگاری به ایران، این پژوهش در نظر دارد وضعیت فعلی روزنامه‌نگاری و شرایط فعالیت روزنامه‌نگاران را در کشور از دیدگاه متخصصان این حرفه مورد بررسی قرار دهد. چارچوب مفهومی تحقیق مبتنی بر روزنامه نگاری حرفه ای، تلفیقی از نظریة مسئولیت‌ اجتماعی، یکی از نظریات هنجاری رسانه، و مفهوم عینیت والتر لیپمن، است. روش پژوهش، مصاحبة‌ عمقی با متخصصان است و با 20 نفر از روزنامه‌نگاران، استادان ارتباطات، کارشناسان حقوق و مدیران ‌مسئول روزنامه‌ها مصاحبه عمیق انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد الگوی حاکم بر مطبوعات با شرایط روزنامه‌نگاری حرفه‌ای همخوانی ندارد و وضعیت حاضر مطبوعات ما نشان‌دهندة ابهامات زیادی در خصوص حقوق و مسئولیت‌های روزنامه‌نگار می‌باشد. در حال حاضر، بسترها برای فعالیت حرفه‌ای روزنامه‌نگاری در کشور وجود ندارد، امنیت شغلی و استقلال حرفه‌ای روزنامه‌نگاران تامین نبوده و روزنامه‌نگاران کمترین نقش و تاثیرگذاری را بر وضعیت شغلی خود دارند. این نقش و تاثیرگذاری تا زمان فراهم شدن بسترها برای فعالیت حرفه‌ای، در حداقل‌ترین وضعیت باقی می‌ماند. در چنین شرایطی، به دست آوردن تصویر دقیق از حقوق و ویژگی های حرفه ای روزنامه نگاران، نقطه حرکت برای طرح مسئولیت های اجتماعی این قشر و در نتیجه رسیدن به روزنامه نگاری حرفه ای و مطلوب در کشور است. همچنین، تصویب قوانین و مقررات استقلال حرفه روزنامه نگاری زیربنایی کارآمد و مبنای عملکرد درست رسانه ها و روزنامه نگاران خواهد بود.