بررسی تطبیقی بازنمایی ایدئولوژی در رسانه‌های ایرانی و آمریکایی در چارچوب نظریه ایدئولوژیک وندایک؛ مطالعه موردی برجام

Abstract

این پژوهش در چارچوب نظریه ایدئولوژی وندایک انجام شده و به دنبال امکان‌سنجی بازنمایی ایدئولوژی‌ صاحبان قدرت رسانه‌ای در چارچوب این نظریه‌ است. بررسی تطبیقی بسامد استفاده از هر یک از استراتژی‌های وندایک و تبیین آن از دیگر اهداف است. در این راستا ۶۰ متن خبری مربوط به برجام در بازه زمانی ژوئن ۲۰۱۵ تا ژانویه ۲۰۱۶ (فاصله زمانی تصویب برنامه جامع اقدام مشترک تا اجرایی شدن آن) مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، سه رسانه آمریکایی (ABC, Washington Post, New York Times) و سه رسانه ایرانی (خبرگزاری فارس، ایسنا و ایرنا) مورد مطالعه قرار گرفته، ایدئولوژی‌های خاص به کار رفته در هر گزارش مورد بررسی قرار گرفته و با استراتژی‌های وندایک، تطبیق داده می‌شود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهدکه رسانه‌های ایرانی و آمریکایی در پوشش و بازتاب یک موضوع واحد (برجام) رویکردی خنثی ندارند. همچنین میزان کاربست استراتژی‌های وندایک (هم در بعد خرد و هم در بعد کلان) در رسانه‌های آمریکایی نسبت به رسانه‌های ایرانی بیشتر است. علاوه بر آن، هم در رسانه‌های ایرانی و هم در رسانه‌های آمریکایی، میزان کاربست استراتژی «واژگان» نسبت به سایر استراتژی‌ها بالاتر است که دلیل این امر را می‌توان سادگی بازنمایی آن در ذهن مخاطب به لحاظ شناختی دانست.