بازخوانی اعجاز قرآن کریم از منظر روایات معصومین (ع)

Abstract

اعجاز از پرسابقه‌ترین علومی است که پیرامون قرآن‌کریم شکل ‌گرفته‌ است ولی اصطلاح معجزه از اواسط قرن سوم هجری رواج یافته است. در بیانات معصومین (ع) تعابیر: حجه‌الله، برهان، عهد، بیّنه و آیه به چشم می‌خورد که می‌تواند ناظر به جنبه اعجاز قرآن کریم باشد. آنچه در آغاز، نظر دانشمندان مسلمان را به خود معطوف داشت؛ فصاحت، بلاغت و نظم قرآن‌کریم بود این ویژگی تا به امروز، همواره به‌عنوان برترین وجه اعجاز مطرح بوده است. با این وجود از دلِ آیات تحدی و روایات معصومین (ع) که عِدل قرآن‌اند، بیان صریحی در تأیید این وجه به چشم نمی‌خورد. تحدّی قرآن کریم در آیه 49 سوره قصص و اوصافی نظیر: نور، حبل‌متین، مُنجی، مصباح، قائد و ... که در روایات به چشم می‌خورد، بیان­کننده وجه هدایت‌کنندگی قرآن است. در این تحقیق سعی شده است با روش توصیفی- تحلیلی و با تتبع در کتب لغت، آثار نگاشته‌ شده پیرامون اعجاز قرآن و جوامع معتبر روایی، به بیان؛ ماده لغوی «عجز»، اصطلاح معجزه، شروط آن، تعابیر به کار رفته در روایات به جای کلمه معجزه و وجوه اعجاز قرآن پرداخته شود. هدف از طرح این مسائل، بازخوانی اعجاز قرآن کریم، از منظر روایات حضرات معصومین (ع) است. نتیجه آن­که ائمه اطهار (ع) عنایت ویژه‌ای به هدایت‌کنندگی قرآن کریم داشته‌اند از این‌رو همواره به تعالیم و معارف عمیق آن توجه داده‌ و کمتر به جنبه ادبی قرآن، نظر داشته‌اند.