نگرشی بر فخریات امام علی(ع) در نهج‌البلاغه (اسباب و انگیزه‌ها)

Abstract

نهج‌البلاغه، کتابی است که نمایانگر گوشه‌ای از اندیشه‌‌های بلند و آسمانی امام علی(ع) است و از یک هزار سال پیش به‌صورت کتابی جاودانه در اختیار جهان و جهانیان قرار گرفته است. موضوعات متنوع آن حاکی از روح بزرگ پدیدآورندۀ آن، یعنی امیرالمؤمنین(ع) است. این کتاب همواره چراغ هدایت حق­جویان بوده و دایرة‌المعارفی از فرهنگ اسلامی است که فراتر از عصر و زمان خود، با ارائه راه‌حل‌های اصولی و ریشه‌ای برای مشکلات هر عصر همواره رهنمای تشنگان حق و حقیقت بوده است. یکی از درون‌مایه‌های برجستۀ این کتاب شریف فخریات امام علی(ع) است که در این پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی به‌دنبال بررسی و تحلیل فخریات امام هستیم تا از این رهگذر هدف امام را از بیان این صفات تبیین نماییم. در حقیقت امام علی(ع) که خود نمونۀ کامل کمال در فضل و فضیلت و فصاحت بوده، در این اثر بارها به شجاعت، علم و دانش، ایمان، بخشش، زهد و دنیاگریزی خویش افتخار نموده است. یافته‌ها نشان می‌دهد از جمله دلایلی که امام(ع) از شجاعت و دلاوری خود سخن می‌گفته است، تقویت روحیۀ لشکریان خود در میدان نبرد و تضعیف روحیۀ سپاه کفر است. همچنین با برشمردن علم و دانش، ایمان، زهد و تقوای خویش همواره در پی تشویق و ارشاد مردم­ و رهنمون ساختن آنان به‌سوی حقیقت و معرفی الگوهای مناسب به مردم در شخصیت‌سازی و رهبری جامعۀ اسلامی بوده است.