فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
آسیب‌شناسی معنای زندگی توحیدی از منظر امام علی(ع)
(دانشگاه بوعلی سینا, 2024-05-21)معنای زندگی یکی از مهمترین مؤلفه‌هایی است که در پرتو آن آدمی احساس هویت و مفید بودن می‌کند و انگیزه‌ی لازم برای تداوم حیات و اشتیاق به زیستن را در انسان ایجاد می‌نماید. با توجه به دو تفسیر و تحلیل رایج از معنای زندگی یعنی ...
-
استخراج نشانگرها و مصادیق مسئولیت‌پذیری اجتماعی در نامة سی و یک نهج‌البلاغه
(دانشگاه بوعلی سینا, 2024-05-21)چکیدهانسان موجودی اجتماعی که در اجنماع زندگی می‌کند و باید رفتار مسؤلانه که از شاخص‌های انسان کامل می‌باشد، در او تقویت گردد، این مهم در جوامع اسلامی از طریق شناسایی مصادیق مسئولیت‌پذیری اجتماعی از منابع دینی و گنجاندن آن ...
-
مدل حکمرانی مبتنی‌بر نامه پنجاه‌وسوم نهج‌البلاغه
(دانشگاه بوعلی سینا, 2024-05-21)این پژوهش با هدف تدوین مدل حکمرانی مبتنی‌بر نامه 53 نهج‌البلاغه تلاش کرده است مفاهیم کلیدی را به شکلی هماهنگ و منسجم تبدیل به چارچوبی قابل‌اجرا در حکمرانی کند. مدل نهایی با استفاده از روش تحلیل مضمون و طی فرآیند کدگذاری، ...
-
خوانش نقادانه ترجمه و شروح گفتار پنجم نهج‌البلاغه
(دانشگاه بوعلی سینا, 2024-05-21)نهج‌البلاغه شامل خطبه‌ها، کلام‌ها و گفتارهای امیرمومنان امام علی(علیه‌السلام) در موقعیت‌های مختلف می‌باشد که در دوران حیات سیاسی و زمامداری حضرت ایراد شده است. لکن در بستر زمان، تقطیع و تغییراتی در جمع و تدوین توسط سیدرضی ...
-
نقش طرح‌واره های تصوری در مفهوم سازی شیطان در نهج البلاغه
(دانشگاه بوعلی سینا, 2024-05-21)کلام امیرمؤمنان(ع) در نهج‌البلاغه از زوایای مختلفی بررسی شده است، اما جنبه‌های زبانی آن کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. مفهوم «شیطان» بهعنوان یکی از مضامین کلیدی در بیانات حضرت، یک حوزه انتزاعی است که درک ابعاد آن به شناخت ...
-
اساسی‌ترین شروط حکمرانی بر اساس حکمت 110 نهج‌البلاغه
(دانشگاه بوعلی سینا, 2025-02-19)عهده‌داری مسئولیت اقامه امر الهی، از وظایف دینی بشر است که موفقیت در آن، منوط به رعایت شرایط ویژه‌ای است که امام علی (ع) در حکمت 110 به مهمترین آنها اشاره داشته‌اند. پژوهش حاضر کوشیده است با روش تبیین این شروط و بررسی ...
-
کاربست شگرد عکس در خطبه‌های نهج البلاغه
(دانشگاه بوعلی سینا, 2024-05-21)امام علی (ع) به عنوان یک سخنور، در فرایند انتقال پیغام خود به مخاطب، از راهبردها و شگردهای متعددی بهره جسته است که یکی از مهمترین آن تکنیک‌ها «عکس» یا «تبدیل» است که از رهگذر تمرکز بر یکسان‌سازیِ چیدمان واژگان دو عبارت و ...
-
نهج‌البلاغه و بنیان تراژیک رابطه اخلاق و سیاست
(دانشگاه بوعلی سینا, 2025-02-19)بحث از نسبت بین اخلاق و سیاست و جستجوی راهی برای تنظیم مناسبات این دو ساحت مهم حیات انسان، از مهمترین دغدغه‌های اندیشمندان سیاسی در تاریخ فکر بشری است. در این جستار با رجوع به نهج‌البلاغه بهعنوان یکی از متون شاخص در میراث ...
-
تبیین ساختار هندسی مضامین سخنان علوی در مواجهه با خوارج، پس از جنگ نهروان
(دانشگاه بوعلی سینا, 2025-02-19)چکیدهبا توجه به اتهامات ناحق فراوانی که امروزه در باب تضییع حقوق مخالفان سیاسی- عقیدتی، بر دین اسلام وارد می شود؛ ازجمله ضرورت‌ها بررسی سنت اهل‌بیت (ع) در این باب است. به همین جهت، این مقاله مصمم شده است به بررسی سنت ...
-
دلالت‌های معنایی فعل حسی «نظر» در گفتمان حاکم بر نهج‌البلاغه براساس نظریه شبکه شعاعی و پیش‌نمونه
(دانشگاه بوعلی سینا, 2025-02-19)معناشناسی شناختی بهعنوان شاخه‌ای از زبانشناسی شناختی، دیدگاه‌های نوینی را در رابطه با معنای واژگان مطرح کرده و با تکیه بر انواع بافت‌های کلام، بر معناشناسی متن تمرکز دارد. این نگرش که توسعه معنایی واژگان را مبنا قرار داده ...
-
واکاوی جادوی مجاورت در کلمات قصار نهج‌البلاغه
(دانشگاه بوعلی سینا, 2025-02-19)اصطلاح جادوی مجاورت بیانگر برخی از توازنهای آوایی و موسیقایی است. این اصطلاح نخستین بار توسط شفیعی کدکنی مطرح شد. آوای مشترک میان واژهها، صرف نظر از معنای دور آنها سبب حضورشان در کنار یکدیگر می‌شود. ویژگی‌های موسیقایی و ...
-
مطالعه تطبیقی مفهوم عدالت در نهج‌البلاغه و نظام بین‌المللی حقوق بشر
(دانشگاه بوعلی سینا, 2025-02-19)در عصر حاضر، مفهوم عدالت بهعنوان یک اصل کلیدی در جوامع بشری به شدت مورد توجه قرار دارد. عدالت، همان‌طور که در ادبیات دینی و فلسفی بسامد زیادی دارد، از طریق متون متنوعی نیز مورد اشاره قرار گرفته است. یکی از مهمترین متونی ...
-
نکوهش شامیان در نهج‌البلاغه؛ تحلیل تاریخی جواز یا منع آن
(دانشگاه بوعلی سینا, 2023-11-22)نهج‌البلاغه در مورد شامیان، دو گزاره متناقض‌نما دارد؛ در خطبه 197، حضرت علی(ع) نه تنها یاران خود را از دشنام دادن به شامیان برحذر داشته، بلکه از آنان خواستند در حق اهل شام، دست به دعا بردارند؛ اما در خطبه 238، امیرالمؤمنین(ع) ...
-
نقش عنصر زمان و مکان در صدور و محتوای نامه امام علی (ع) به محمد‌بن‌ابی‌بکر
(دانشگاه بوعلی سینا, 2023-11-22)نهج‌البلاغه کتابی است حاوی بیان و بنان امام علی علیه‌السلام که توسط شریف رضی گردآوری شده است. نامه امام به محمد بن ابی بکر یکی از نامه‌هایی است که متأثر از عنصر زمان و مکان و فرهنگ صدور برای کارگزار خود در مصر نوشته شد. ...
-
واکاوی جهاتِ بایستگیِ حمایت از اقلیت‌ها در پرونده مدارس اقلیت در آلبانی: با اشاراتی به دیدگاه‌های اسلامی و نهج‌البلاغه
(دانشگاه بوعلی سینا, 2023-11-22)نظر مشورتی دیوان دائمی دادگستری بین‌المللی در قضیه مدارس اقلیت در آلبانی (6 آوریل 1935) مهمترین نقطه‌عطفِ حمایت بین‌المللی از اقلیت‌ها شمرده می‌شود. هدف این مقاله که از رهگذر شیوه توصیفی-تحلیلی و به‌صورت کتابخانه‌ای نگارش ...
-
کاوشی در خطبۀ الدرة الیتیمة بر اساس بررسی اصالت سندی عبارات توحیدی منسوب به امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)
(دانشگاه بوعلی سینا, 2023-11-22)در تبیین نسبت وجودی خداوند متعال و مخلوقات، بسیار به بیانی از امیرالمؤمنین (علیه‌السلام): «توحیده تمییزه من خلقه و حکم التمییز بینونة صفة لا بینونة عزلة» استشهاد شده و «الاحتجاج» طبرسی بهعنوان مصدر این سخن ذکرشده است. ...
-
بررسی و تحلیل نحوۀ بازنمایی کارگزاران اجتماعی در خطبۀ شقشقیه براساس الگوی جامعه‌شناختی- معنایی «ون‌لیوون»
(دانشگاه بوعلی سینا, 2023-11-22)تحلیل گفتمان انتقادی با رویکردی نظام‌مند به تحلیل و تبیین متون می‌پردازد. یکی از گزاره‌های اساسی تحلیل انتقادی توجه به کارگزار انسانی است که در گسترۀ گفتمان برجسته، برساخته و بازنمایی می‌شود. «تئو ون‌لیوون» از نظریه‌پردازان ...
-
الگوی ارتباطات خردمندانه سازمانی براساس حکمت‌های نهج‌البلاغه
(دانشگاه بوعلی سینا, 2023-11-22)ارتباطات یکی از گسترده‌ترین، مهمترین و پیچیده‌ترین جنبه‌های اجتماعی زندگی انسان است. ارتباطات سازمانی مسئله مهمی در سازمان‌ها است و مهمترین وظیفه هر مدیر، توسعه سیستم ارتباطات سازمانی اثربخش است. به تجربه ثابت شده‌است ...
-
گفتمان سیاست جنایی کرامت‌مدار در سیره امام علی(ع)
(دانشگاه بوعلی سینا, 2023-08-23)سیاست جنایی در سیره امام علی(ع)، بهعنوان سیاست جنایی افتراقی مثبت و در راستای عمل به مفاد آیه شریفه ﴿وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ﴾، از یک‌سو به دنبال حفظ کرامت انسانی بوده و کیفر را بهعنوان آخرین حربه موردتوجه قرار ...
-
خوانش عرفانی از شفاعت در نهج‌البلاغه
(دانشگاه بوعلی سینا, 2023-08-23)آموزۀ «شفاعت» از عقاید اسلامی است که از قرن‌ها پیش تا امروز آرای مختلفی در باب آن ابراز شده و حکما و عرفای مسلمان با نگرش‌های متفاوتی که به آموزه‌‌های وحیانی داشته‌اند به تفسیر آن پرداخته‌‌اند. نهج‌البلاغه در مقام یکی از ...
