اقناع مخاطب در نهج البلاغه

Abstract

اقناع، فرایندی است که در راستای تغییر نگرش مخاطب انجام می‌گیرد و اندیشۀ او را در جهت اهداف مورد نظر به تکاپو و تفکر وا می‌دارد. در این فرآیند از فنون و شیوه‌های مختلف استفاده می‌شود. از آنجا که در عصر حاضر، اقناع‌های مداوم در ساخت فکر و اندیشه انسانی صورت می گیرد و تفکر مخاطبان پیوسته در حال جهت‌دهی در چهارچوب اهداف اقناع کنندگان است، بررسی این مسئله بر اساس منابع اسلامی مخصوصاً طبق دیدگاه امام علی (ع) ضروری است، تا در صحنه های جدید مواجهه، که از آن به جنگ نرم یاد می شود، الهام گرفته شود. لذا مقاله حاضر با رویکرد دینی و با روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابعی در زمینه روان شناسی اجتماعی و ارتباطات و منابع مرتبط با نهج البلاغه، ضمن شناسایی این مسئله، به بررسی و تحلیل آن در نهج البلاغه پرداخته است. طبق بررسی‌های انجام شده چنین به دست می‌آید که امام علی (ع) در سخنان خویش از انواع فنون و شیوه‌های اقناع مثل تبلیغ، حکمت، موعظه برای قانع ساختن مخاطب استفاده نموده و با توجه به اینکه هر کدام از این روش‌ها در جای خود و به موقع مورد استفاده قرار گرفته‌اند، نهایت تأثیر خود را بر روی مخاطب داشته‌اند .