کارکرد ادات ربطی در انسجام بخشی به خطبه های نهج البلاغه

Abstract

انسجام به ­عنوان یک اصطلاح زبان­شناسی متن توسط «هالیدی» و «حسن» در سال 1976 مطــرح شــد بدین ­صورت که یک متن جهت برخورداری از انسجام نیازمند عناصری است که در مجموع عناصر انسجامی یا اداوت انسجام نام دارند و از نظر آن دو شامل ارجاع، حذف، جایگزینی، انسجام واژگانی و ادوات ربطی است. ادوات ربطی یا پیوندی به مجموعه عناصر زبانی اطلاق می­ شود که باعث پیوستـــگی و اتصــال واژگان و به ­خصوص جملات می­ گردد و شامل زیرمجموعه ­های افزایشی، نقیضی، زمانی و سببی است. تصور متنی بدون ادوات ربطی تقریباً ناممکن است. نهج­ البلاغه نیز به­ عنوان یک متن دینی ـ ادبی از این عناصر بهره برده است و کارکرد عوامل ربطی در آن مبتنی بر سبک و شیوه ­ی خاصی است در مقاله پیش­رو با روش توصیفی و آماری به بررسی بسامد و کارکرد ادوات ربطی در 30 خطبه بلند نهج ­البلاغه پرداخته می­ شود تا با توجه به حجم بالای داده ­ی تحقیق، تصویر و سبک ­شناسی قابل اتکایی از کارکرد این ادوات در کل نهج ­البلاغه به ­دست آید. از جمله نتایج مهم تحقیق، اثبات بسامد بالای ادوات ربطی در خطبه­ های نهج ­البلاغه به ­ویژه عامل افزایشی و بسامد اندک عامل نقیضی همچنین نوع کارکرد این ادوات که مبتنی بر برد کوتاه و برد بلند این ادوات و نقش متنوع آن در انسجام بخشی به خطبه ­های نهج ­البلاغه است.