کاربرد رویکرد سازگاری اکوسیستم محور در تحقق شهرهای تاب آور اقلیمی

Abstract

شهرها به علت افزایش جمعیت و الگوهای پیچیده زیرساخت­ ها و خدمات در مقابل تغییرات آب وهوایی در معرض خطر بیشتری قرار دارند. اثرات ناشی از این تغییرات پیامدهای بسیاری بر سلامت، رفاه اجتماعی و سرمایه های انسانی به­ همراه دارد. در مواجهه با این اثرات، امروزه علاوه بر تلاش در راستای به کار بستن اقدام­ های کاهش گازهای گلخانه­ ای، رویکردهای سازگاری مختلف (انسان­محور و طبیعت­ محور) در برنامه­ ریزی بسیاری از شهرها تلفیق شده است. علاوه بر آن، در سال­های اخیر توجه به تاب ­آوری شهرها به شدت با سازگاری تغییرات آب و هوا پیوند خورده است و واژه تاب­ آوری اقلیمی به کرات در متون مرتبط با مدیریت شهری مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله سعی بر ارائه چهارچوب مفهومی تلفیق سازگاری و عوامل مختلف آن، به منظور افزایش سازگاری در ایجاد شهرهای تاب­ آور است. از جمله رویکردهای جدید سازگاری برای رسیدن به شهرهای تاب ­آور، سازگاری اکوسیستم­محور است که در این رویکرد به کارکرد و خدمات اکوسیستم­ های مختلف و ضرورت آن در ایجاد شهرهای تاب ­آور اقلیمی توجه می­شود. بنابر مطالعات انجام شده برنامه ­ریزی در سطح شهرداری فرصت کلیدی برای تلفیق اقدام­های سازگاری اکوسیستم ­محور است. در ایران، مطالعات لازم در ارتباط با سازگاری اکوسیستم ­محور در مناطق شهری و سیاست­گذاری و تلفیق آن با تغییرات اقلیم در مدیریت و برنامه ­ریزی شهری انجام نگرفته است. با توجه به گسترش روزافزون شهرها و اثرات و شواهد ناشی از تغییر اقلیم در آنها، توجه به طرح ­های سازگاری اکوسیستم ­محور با تغییر اقلیم در توسعه شهری ضروری به نظر می­ رسد. در این زمینه، ایجاد پایگاه اطلاعات اکولوژیک شهرها و تلفیق آن با سایر زمینه­ های دانشی و اندازه ­گیری منافع حاصل از آنها برای توجیه اقتصادی، به عنوان گام ابتدایی برای تلفیق سازگاری اکوسیستم ­محور برای نیل به شهرهای تاب ­آور اقلیمی ضروری است.