نظریۀ افتراق زنان و تحلیل آن در رمان "هرس" نوشتۀ نسیم مرعشی

Abstract

فمینیست‌ها تعاریف موجود از "زن" را در سامان‌های اجتماعی بشری، نه بازشناخت واقعی از او، بلکه شناسایی هژمونی‌ فرهنگ مردانه از زن می‌دانند و در مقام راه‌کار، زنان را دعوت به "افتراق و استقلال" می‌نمایند. نظریۀ افتراق در دیدگاه‌های مختلف فمینیستی، تعاریف مختلفی از جوامع مادرسالار و آرمان‌شهرهای تک‌جنسیتی تا خلوت‌گاه‌های شهودی می‌یابد؛ اما دستاورد منظور و موعود همۀ نظریه‌های پیرامون افتراق، کمک به پاک کردن انگاره‌ها و باورداشت‌های معهود از زن است، برای آن که به هستی‌‌شناختی حقیقی از اصالت و عاملیت خود دست یابد. در این مقاله، به روش تحلیل محتوای قیاسی، دلایل و نیز نتایج حاصل از استقلال زنانۀ موجود در رمان هرس را بر اساس نگرش‌های فمینیستی ارائه شده در باب نظریۀ افتراق بازجسته‌ایم. آن‌چه از این جست‌وجو به‌دست آمد این که: اگرچه استقلال زنان در این داستان شباهت به نوعی تنبیه و یا تبعید خودخواسته دارد، اما حداقل در مورد شخصیت اصلی داستان، نوال، منجر به رسیدن به خودباوری، استقلال، آرامش، عاملیت و هماهنگی و اتحاد با عناصر هستی گشته است که ناشی از نوعی سفر شهودی در خود است، یعنی همان چیزی که نظریۀ افتراق به آن توجه دارد.