مدیریت مؤثر نقاط دسترسی برای سازمان‌دهی اطلاعات در فهرست‌های رایانه‌ای: بازنگری در مبانی نظری و مروری بر الگوهای مفهومی

Abstract

نقاط دسترسی، از جمله عناصر مهم اطلاعاتی در پیشینه‌های کتاب‌شناختی به‌شمار می‌آیند. بسیاری از مشکلات کنونی فهرست‌های پیوسته، ناشی از ضعف مدیریتی آنها در استفاده از کارکردها و قابلیت‌های پیشینه‌های کتاب‌شناختی است. در فهرست دستی، ساختار و سطوح طراحی داخلی و خارجی – آنچه کاربر می‌بیند – مشابه یکدیگر است. زیرا پیشینه‌های کتاب‌شناختی به‌صورت یک کل تدوین می‌شود و به‌صورت یک کل در اختیار بهره‌بردار قرار می‌گیرد. این، در حالی است که رویکرد تفکیک اطلاعات کتاب‌شناختی به عناصر داده‌ای منفرد (فیلدها و فیلدهای فرعی)، به ایجاد تفاوت در شیوه نمایه‌سازی و ذخیره‌سازی این عناصر و بروز مشکلاتی در مدیریت و نظارت مؤثر بر آنها می‌انجامد. مسائل مطرح در فهرست‌های رایانه‌ای، عموما در چهار گروه کلی می‌گنجد: مشکلات ذخیره‌سازی، مشکلات ساختار فایل، مشکلات جستجو و مشکلات نمایش. بازیافت زیاد، کم‌ربط و بدون نظم منطقی در نمایش و دسترسی، نشان‌دهنده نبود توجه جدی به این مشکلات است. مقاله حاضر با بررسی این مشکلات، ضمن اشاره به پیشرفت‌های کنونی در جهت رفع این مشکلات و ارائه راهکارهای احتمالی، دورنمایی از آینده به‌دست می‌دهد.