گونه شناسی و طبقه بندی فرهنگ سفالی سیلک III6-7 در پرتو یافته های کارگاه جنوبی محوطه ی میمنت آباد

Abstract

پژوهش‌های باستان‌شناسی در تپه‌ی میمنت‌آباد به سال 1389 هـ.ش. با هدف لایه‌نگاری انجام گرفت که در نهایت منجر به شناسایی ادوار فرهنگی مختلف موجود در این تپه گردید. تپه‌ی میمنت‌آباد، شامل دو برجستگی اصلی شمالی و جنوبی است. در خِلال مطالعات تپه‌ی میمنت‌آباد بر اساس لایه‌نگاری انجام شده، یک دوره‌ی فرهنگی استقراری اصلی مس‌و‌سنگ جدید شناسایی شده است. کاوش لایه‌نگاری در تپه‌ی میمنت‌آباد و ارائه‌ی جدول گاهنگاری نسبی آن منجر شد تا اطلاعات جدیدی از دوره‌های فرهنگی و به‌ویژه در مورد عصر مس‌وسنگ جدید و فرهنگ سیلک III6-7 و سیلک IV1 در این تپه آشکار گردد. از اهداف دنبال شده در پژوهش حاضر، با در نظر گرفتن دو برجستگی مجزا از هم که از نظر توالی گاه‌شناختی در امتداد هم و در طی دوره‌های زمانی متفاوت سکونت داشته‌اند، ارائه‌ی گاهنگاری تپه‌ی جنوبی با تکیه بر یافته‌های سفالی بوده تا بتواند تصویر مناسب‌تری از فرآیند تحولات گا‌ه‌شناختی را ارائه نماید. حال سؤال این است که چه قرابت فرهنگی و زمانی، بین تپه‌ی جنوبی میمنت‌آباد با سایر استقرارهای همجوار خود در مرکز فلات ایران وجود داشته است؟ مطالعه‌ی گونه‌شناختی یافته‌های باستان‌شناسی میمنت‌آباد، نشان‌گر شباهت‌های نزدیکی میان مراحل استقراری این محوطه با فرهنگ‌های شناخته‌شده‌ی مرکز فلات از دشت قزوین تا کاشان در نیمه‌ی هزاره‌ی چهارم ق.م. و اواخر آن است. از آن‌جایی‌که تاکنون تنها مرجع سفال‌های دوره‌ی سیلک III6-7 گزارش کاوش تپه‌ی سیلک‌جنوبی بوده است؛ طبقه‌بندی سفال‌های دوره‌ی مس‌وسنگ جدید این محوطه می‌تواند در مطالعات آتی راهگشا باشد. بنابر مطالعات، مراحل استقراری I تا IIb میمنت‌آباد قابل‌مقایسه با تپه‌های قبرستان IV6-4، سیلک III6، سگزآباد، اسماعیل‌آباد و شیذر بوده و مرحله‌ی استقراری III0 آن، قابل‌مقایسه با تپه‌های قبرستان IV6-4، سیلک III7، سگزآباد، اسماعیل‌آباد، شیذر و اریسمان B است. پژوهش پیش‌ِرو با روش توصیف و طبقه‌بندی، به مطالعه‌ی سفال‌های مربوط به دوره‌ی مس‌وسنگ جدید تپه‌ی میمنت‌آباد پرداخته است که با سایر سفال‌های مشابه دیگر مناطق از جنبه‌های مختلف مقایسه هستند.