سفال مکران در دورهی اشکانی و همگونی های آن با مناطق همجوار

Abstract

بلوچستان جنوبی با نام باستانی مکران، از لحاظ محیط طبیعی و جغرافیایی سرزمین بسیار متنوعی است. موقعیت ویژه‌ی جغرافیایی آن به عنوان دروازه و گذرگاه طبیعی شبه قاره هند از دیرباز نگاه‌ها را به سوی خود جلب کرده بود. این ناحیه در کتیبه‌های میخی داریوش هخامنشی (بیستون) به صورت مکا و بعد از آن به صورت مکران آمده است. منطقه مکران به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود. دو شهرستان نیکشهر و چابهار در بخش جنوبی این سرزمین قرار دارند. نیکشهر در قسمت شمالی و چابهار در جنوبی‌ترین بخش استان به صورت نواری در ساحل دریای عمان از مهم‌ترین شهرهای تجاری ایالت مکران، از گذشته‌های دور در منطقه مورد توجه بوده است. استقرارهای دوران تاریخی منطقه نشان‌گر شکوه و رونق مکران و حضور پر رنگ ایران از دوران اشکانی در سواحل دریای مکران می‌باشد. با مطالعه و تحلیل مقایسات گونه‌شناختی بر روی 889 قطعه سفال که حاصل بررسی‌های میدانی باستان‌شناسی شهرستان‌های نیکشهر (زمستان 87 و بهار 88) و چابهار (بهار 89)[1] بود، به نتایج بسیار خوبی دست یافتیم که در این مقاله شرح آن‌ها خواهد آمد. بر اساس تجزیه و تحلیل گزارش‌های آماری و مقایسه نمونه‌های شاخص سفالینه‌های بلوچستان جنوبی با مناطق هم‌جوار آن می‌توان گفت که سواحل مکران (بلوچستان) جنوبی در دوره اشکانی، ارتباطات فرهنگی گسترده‌ای با مناطق هم‌جوار خود در سواحل خلیج فارس و دریای عمان از جمله امارات (اددور، شارجه و دیبا) و عمان (سوهار) و همچنین تا هرمزگان در جنوب غربی و پاکستان در جنوب شرق داشته است.