شاهنامه سلیمانی؛ احیای سنت شاهنامه‌سرایی در دربار عثمانی

Abstract

منظومۀ حماسی تاریخی <em>شاهنامۀ سلیمانی</em> اثر فتح‌الله عارف چلبی (درگذشتۀ 969)، نخستین «شاهنامه‌چی» دربار عثمانی است. این منظومه از جملۀ آثار حماسی تاریخی زبان فارسی است که در قلمرو عثمانی شکل گرفته و تاکنون از دید پژوهشگران دور مانده‌ است. <em>شاهنامۀ سلیمانی</em> در شرح جلوس سلطان سلیمان قانونی، قانون‌گذاری‌ها و فتوحات او در آسیا و اروپا سروده‌ شده‌ است. شیوۀ بیان عارف بیش از هرکس به طرز فردوسی شباهت دارد، اما دیدگاه او دربارۀ فردوسی و <em>شاهنامه‌</em> در این منظومه قابل تأمل است. <em>شاهنامۀ سلیمانی</em> محصول قرن دهم هجری، نمونۀ بارز تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری شاعران دربار عثمانی به‌ویژه در نزاع طولانی دولت‌های عثمانی و صفوی است. در پژوهش حاضر به‌عنوان نخستین تحقیق دربارۀ این اثر، علاوه بر معرفی و تحلیل <em>شاهنامۀ سلیمانی</em> بر اساس نسخۀ خطی کتابخانۀ آستان قدس رضوی، این منظومه از منظر محتوا، مطابقت با تاریخ، چگونگی الگوپذیری از <em>شاهنامه</em>، زبان شعری و فنون ادبی بررسی می‌شود.<br />