شرح احوال و بررسی نسب‌نامۀ میر والهی قمی

Abstract

از گنجینه‌های شعر و ادب فارسی، فقط بخش اندکی تصحیح و چاپ گردیده و بخش عظیمی همچنان در گوشۀ کتابخانه‌ها به فراموشی سپرده شده است. خالق یکی از این نسخه‌های خطی شاعری گمنام به نام میریوسف (محمد یوسف) والهی قمی متخلص به «والهی» است که در نیمۀ دوم قرن دهم و ربع اول قرن یازدهم هجری می‌زیست. این شاعر از مربیان شعر و ادب فارسی به شمار می‌آید و یکی از شاعران، تصنیف‌سازان و موسیقی‌دانان توانای عهد صفویه و از سادات قم بوده که آثارش جزء دورۀ سبک هندی است. دیوان او شامل قصاید، غزلیات، ترجیع و ترکیب‌بند، مثنوی، هجویات، رباعیات، قطعات و ماده‌تاریخ است و روی هم رفته شش هزار بیت است که بیشتر آن را قصاید و غزلیات تشکیل می‌دهند. موضوع پژوهش حاضر بررسی و تحلیل یک مثنوی ۴۵۶ بیتی با عنوان «نسب‌نامه» از دیوان این شاعر است. در طرز شاعری به شریف قزوینی و قاضی نوری اصفهانی اقتدا می‌کرد.