تأثیر نگرش «فوق تجردی به نفس» بر سبک زندگی انسان بر اساس فلسفة ملاصدرا

Abstract

این مقاله در زمینۀ فلسفۀ ملاصدرا به بررسی این پرسش از دیدگاه وی می‌پردازد که نظریۀ فوق تجردی نفس چه تأثیری بر زندگی فردی دارد؟ روشن است که سبک زندگی هر فردی رابطۀ تنگا­تنگی با نوع تفکر و نگرش وی دارد. فردی که نگرش ملحدانه به زندگی دارد با فردی که دارای نگرش موحدانه است، سبک و شیوۀ زندگی مختلفی خواهند داشت. از نظر ملاصدرا نگرش افراد بسته به سعة وجودی آن­ها متفاوت است. منظور از نگرش فوق تجردی به نفس آن است که نفس ناطقۀ انسان که انسانیت انسان به آن است، در سیر تکاملی خود از مرتبة تجرد و حتی اتصال به عقل فعال و عقول مجردة دیگر نیز فراتر رفته و به مرتبۀ فوق تجرد می‌رسد و با اصل خویش که همان ذات باری‌تعالی است، متحد می‌گردد؛ ذاتی که فوق تجرد و فارغ از هر ماهیتی است. با تحلیل نظرات ملاصدرا و با تاکید بیشتر بر اصل حرکت جوهری، برخی از نتایج و تأثیرات نگرش فوق تجردی به نفس بر شیوۀ زندگی انسان احصاء شد که عبارتند از: توحید محوری، عدم نگاه مادی صرف، آرامش درونی، تغییر در نحوۀ عبودیت و تعریف سعادت در پرتو سعة وجودی. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی­ به بیان تأثیر نگرش و تفکر فوق تجردی نفس بر زندگی فردی با تکیه بر آرای ملاصدرا پرداخته است.