اندیشه صعلوکانه در اشعار عبدالحمید الدیب از رهگذر شعر صعالیک جاهلی

Abstract

در دوره‌های مختلف ادبی ازجمله عصر معاصر، شاهد حضور شاعرانی صعلوک در ادبیات عربی هستیم که با اشعارشان منادی آرزوها و شاکی از محرومیت‌های برخاسته از نظام اجتماعی بوده‌اند. عبدالحمید الدیب ازجمله این شاعران به شمار می‌آید. بررسی اینکه چه مؤلفه‌هایی در آثار وزندگی شاعر سبب شده صعلوک معاصر نامیده شود و آیا اشعارش قرابتی با پیشگامان صعالیک جاهلی دارد یا خیر، از اهداف مهم این پژوهش به شمار می‌آید که با روش توصیفی تحلیلی انجام‌یافته است. به نظر می‌رسد وحدت موضوعی و سخن از واقعیت‌ها در قالب مقطوعات شعری و عواملی همچون شورش بر محرومیت مالی و نداشتن جایگاه اجتماعی در نظام طبقه‌ای، فخر به خویشتن، غربت و تبعید، مرگ در راه آزادگی و بخشش، اساس این نام‌گذاری تلقی شود. عبدالحمید برخلاف گذشتگان به دنبال نشان دادن شجاعت و مبارزه‌طلبی و چاره گزینی نبوده و در اشعارش اغلب هجو و سخریه را کلید انتقاد و شکایاتش قرار داده است.