تأثیر ابطال گواهی نامه ثبت اختراع بر قراردادها با لحاظ ضرورت های حقوق اختراع

Abstract

اختراعی قابل ثبت است که جدید بوده، دارای گام ابتکاری و کاربرد صنعتی باشد. پس از ثبت اختراع، گواهی‌نامه ثبت اختراع صادر شده و به‌عنوان یک سند رسمی بر مالکیت دارنده آن دلالت دارد. ممکن است بنابر دلایلی از‌جمله فقدان یکی از شروط ماهوی اختراع، گواهی‌نامه مزبور توسط حکم دادگاه بی‌اعتبار و باطل شود. طبق ماده 18 قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری ایران، بی‌اعتباری ناشی از بطلان، اثر به گذشته داشته، قراردادهای منعقده بر روی اختراع ثبت‌شده را باطل و بی‌اثر می‌کند. بطلان قرارداد به این معنا است که قرارداد باطل شده، اساساً به‌وجود نیامده و حقوق و تعهداتی بین طرفین ایجاد نشده است و بنابراین طرف قرارداد مثل لیسانس‌گیرنده می‌تواند کل مبلغی را که پرداخت کرده، مسترد نماید. پذیرش این معنا با اغراض حقوق اختراعات از‌جمله انگیزه‌بخشی، تشویق به ثبت اختراع، حمایت از مخترعین، تجاری‌سازی اختراع، ثبات قراردادها و اعتماد در بازار منافات داشته و مانع جدّی برای این امور به حساب می‌آید. در این پژوهش با لحاظ ضرورت‌های حقوق اختراعات از‌جمله لزوم تسهیل نوآوری و تجاری‌سازی اختراعات و ایجاد محیطی عاری از گواهی‌نامه‌های بی‌اعتبار و فاقد شرایط، این رویکرد قانون‌گذار به نقد کشیده شده و مغایرت آن با مصالح عمومی، اشاعه دانش و فرآیند تجاری‌سازی و انتقال دانش و فن‌آوری نشان داده می‌شود. در نهایت، اصلاح قانون مذکور و عدم بطلان قراردادها به‌منظور کمک به فرآیند ابداع و نوآوری پیشنهاد می‌شود.